یکی از فعالیتهای مهم در زمینه دامپروری و کشاورزی پرورش مرغ است که نقشی حیاتی در تأمین پروتئین حیوانی ایفا میکند. انجام این فعالیت نه تنها در تأمین گوشت و تخم مرغ اهمیت فراوان دارد بلکه در ایجاد اشتغال و در آمد در حوزه مرغداری در سطح شهر و روستا محسوب میشود. توسعه روشهای بهینه در صنعت پرورش مرغ به دلیل نیاز روز افزون جمعیت جهان به این منبع پروتئینی اهمیت زیادی پیدا کرده است. در صنعت مرغداری روشهای متنوعی از جمله پروش مرغ صنعتی، نیمه صنعتی، آزاد و ارگانیک به کار گرفته میشود که هر کدام از این روشها دارای مزایا و معایب خاص مربوط به خود است. عوامل مختلفی از جمله شرایط اقلیمی، منابع موجود، جنبه اقتصادی و بازار مصرف در انتخاب روش پرورش مرغ نقش بسزایی دارند. جهت آشنایی با انواع تخم نطفه دار مرغ برای جوجه کشی و مشاهده قیمت های آنان با کارشناسان شرکت رویال طیور در تماس بوده و از صفحه تخم نطفه دار مرغ بازدید فرمائید .
پرورش مرغ به روشهای مختلفی امکانپذیر است که هر کدام مزایا و معایب خود را دارد.
یکی از رایجترین و اقتصادیترین روشهای پرورش مرغ استفاده از قفس برای پروش آنها به شیوه صنعتی است. در این روش قفسهای کوچکی مورد استفاده قرار میگیرند که مرغ در این قفسها به صورت ردیفی و طبقهای در سالنهای بزرگی نگه داری میشوند. این فضاها به مرغ دار این امکان را میدهد تا مرغهای پرورشی خود را در تعداد زیاد با فضای کمتری پرورش دهد که فرآینددان خوری، آبخوری و جمعآوری مرغها در این روش به راحتی امکانپذیر است. از دیگر مزایای این روش میتوان به کنترل بیماریها، صرفه اقتصادی و کاهش هزینه کارگران اشاره کرد. البته که این روش معایبی نیز با خود به همراه میآورد، از جمله محدودیت در حرکت مرغها و فضای کم که رفاه آنها را به خطر میاندازد.
در استفاده از این روش، مرغها در شرایط طبیعی زندگی خود قرار میگیرند، چرا که میتوانند در شرایط آزادنه به هرسو بروند و تغذیهای متعادل و به دور از استرس داشته باشند. پرورش مرغ با این روشها روشی جالب است که باعث افزایش کیفیت گوشت و تخم مرغ آنها میشود ولی معایبی نیز دارد که میتوان به افزایش هزینه نگه داری، در معرض بیماریها قرار گرفتن و افزایش هزینه نیروهای انسانی را نام برد.
در روش ارگانیک مرغها از هیچ مواد شیمیایی، آنتی بیوتیک و یا هورمونی استفاده نمیکنند. در این روش مرغها به صورتی آزادانه در فضایی مناسب میچرند و از منابع طبیعی استفاده میکنند. همچنین میتوان به شرایط کاملاً بهداشتی و استاندارد در این نوع پروش مرغ اشاره کرد که در نهایت به تولید محصولات مرغوبتر با کیفیت بالاتر منجر میشوند. با این حال از جمله چالشهای بهرهگیری از این روش میتوان به هزینههای بالاتر و نیاز به مراقبت و نظارتی دقیقتر اشاره کرد.
این روش یک روش ساده و کاربردی برای پرورش مرغ به منظور رفع نیاز خانوار و در فضایی کوچکتر و محدودتر است. در این روش مرغها در فضای بالکن یا حیاط خانه به صورت آزادانه پروش پیدا میکنند. استفاده از این روش باعث میشود خانوادهها محصولات مرغ و تخم مرغ خود را به صورت ارگانیک و تازه با کیفیتی بالا تولید کنند و حس جریان داشتن و لذت از زندگی را در خود تقویت کنند. از مزایای این روش میتوان به کاهش هزینههای مربوط به خرید تخم مرغ و کنترل بهتر بر تغذیه حیوانات اشاره کرد در حالی که معایب استفاده از این روش نیاز به زمان و توجه بیشتر و مدیریت مناسب است.
این روش حاصل ادغام و ترکیب دو روش صنعتی و آزاد است که در آن مرغها نسبت به قفسهای صنعتی از فضای بزرگتری بهرهمند میشوند. مرغها در این روش فضای بیشتری برای حرکت کردن دارند در نتیجه دچار استرس کمتری میشوند. همچنین مرغها از تغذیه بهداشتی و با کیفیت برخوردار میشوند. استفاده از این روش علاوه بر کنترل برخط تولید ایجاد شرایط مناسب برای رفاه مرغها را به همراه دارد. با این وجود هزینه کمی بیشتر نسبت به مرغ داری صنعتی و افزایش دقت در مدیریت از چالشهای این روش محسوب میشوند.
پرورش مرغ از لحاظ تولید به دو نوع مرغ گوشتی و تخمگذار تقسیم میشود که هر کدام روش پرورش مربوط به خود را دارد:
هدف از پرورش مرغ گوشتی تولید مرغ برای مصارف انسانی است. به دلیل رشد سریع و توانایی گوشت با کیفیت مطلوب، مرغهای گوشتی از اهمیت بالایی برخوردارند و مورد توجه مزرعهداران قرار گرفتهاند. این از پرورش نیازمند دانش بالا و تخصصی ویژه است تا بتواند بهترین نتایج ممکن را به همراه داشته باشد. پرورش مرغ های گوشتی با استفاده کردن از روش های جوجه کشی از تخم نطفه دار مرغ راس گوشتی و تخم نطفه دار مرغ آرین گوشتی یکی از بهترین روش ها برای کسب در آمد و سود سرشار از این راه می باشد .
در پرورش مرغ گوشتی چه نکاتی را باید در نظر گرفت :
اولین و مهمترین گام در پرورش مرغ گوشتی انتخاب نژاد مناسب است. نژادهای مختلفی وجود دارند که هر کدام ویژگیهای خاص خود را دارند. از نژادهای معروف گوشتی نژادهای کورنیش(Cornish)و رأس ((ross هستند. این نژادها به دلیل رشد سریع، راندمان بالای تبدیل خوراک به گوشت و مقاومت نسبی به بیماریها محبوبیت زیادی پیدا کردهاند. این نژادها در زمان کمی به وزن بالایی میرسند و گوشت با کیفیت بالایی تولید میکنند. باید گفت که انتخاب نژاد مناسب به عواملی مانند شرایط اقلیمی باز مصرف و شرایط اقلیمی بستگی دارد.
به وجود آوردن شرایط مناسب محیطی برای پرورش مرغ گوشتی نقشی مهم در رشد و سلامت آنها دارد. جوجههای تازه متولد شده به دماهای ۳۲تا۳۵ درجه نیاز دارند که تدریجاً این نیاز کاهش پیدا میکند. فاکتور دیگری که در شرایط محیطی باید در نظر گرفت تهویه مناسب است. تهویه مناسب برای حفظ کیفیت هوا و جلوکیری از تجمع گازهای مضری مانند آمونیاک ضروری است. همچنین ایجاد برنامه نوردهی مناسب به کاهش استرس مرغها و رشد بهتر آنها کمک میکند. در هفتههای اول نوردهی ۲۴ ساعته پیشنهاد میشود. که در نهایت به ۱۶ ساعت نور و ۸ ساعت تاریکی ختم میشود.
تغذیه مرغهای گوشتی باید با دقت و براساس نیازهای تغذیهای آنها جیرهبندی شود. برای رشد سریع و افزایش عضلات جیره غذایی باید درصد بالایی از پروتئین را شامل شود. همچنین برای حفظ سلامت و افزایش راندمان رشد، استفاده مناسب از ویتامینها ضروری است. علاوه براین موارد، دسترسی به آب تمیز و به اندازه در تمامی مراحل رشد حیاتی است. استفاده از فرمول صحیح جیره غذایی و تأمین فاکتورهای تغذیه به بهبود عملکرد و افزایش راندمان تولید گوشت کمک میکند.
برای پیشگیری از شیوع بیماریها و حفظ سلامت گله رعایت اصول بهداشتی امری ضروری است. نظم در اجرای برنامههای واکسیناسیون برای جلوگیری از ایجاد بیماریهای رایج بسیار مهم است. همچنین ضدعفونی اصولی سالن و تجهیزات آن برای پیشگیری از این بیمارها اهعمیت ویژهای دارد. علاوه بر همه موارد گفته شده کنترل آفات و حشرات نقش مهمی در جلوگیری از انتقال بیماریها دارد. با رعایت کامل اصول بهداشتی ذکر شده میتوان از شیوع بیماریها جلوگیری کرده و تولیدی با کیفیت و سالم داشت.
با توجه به نوع نژاد و شرایط پرورش زمان کشتار مرغهای گوشتی معمولاً بین ۶تا۸ هفته است. برای تولید گوشت سالم و با کیفیت فرآیند کشتار باید با توجه به اصول اخلاقی و بهداشتی صورت بگیرد. رعایت این استانداردها در تمام مراحل کشتار از جمله فرآیندهای پیش کشتار، کشتار و فرآوری بسیار اهمیت دارد.
رشد سریع و بازدهی بالا: از مزایای بزرگ پرورش مرغ گوشتی بازدهی بالای آن است که در مدت زمان کوتاهی به وزنایدهآل میرسند.
تقاضای بالا: گوشت مرغ از جمله محبوبترین منابع پروتئین حیوانی در جهان است که بازار مصرف آن بسیار بزرگ است.
فضای کمتر: نیاز به فضای کمتر نسبت به پرورش سایر حیوانات باعث کاهش در هزینهها و ایجاد مزیت شده است.
حساسیت به بیماریها: به دلیل تراکم بالا و رشد سریع مرغهای گوشتی به بیماریها حساستر هستند و نیاز به دقت و نظارت بیشتری در مدیریت شیوع بیماریها دارند.
هزینههای تغذیه: جیرههای ترکیب مورد استفاده برای پرورش مرغهای گوشتی به دلیل نیاز به کیفیت بالاتر هزینههای بیشتری را شامل میشوند.
شرایط نگه داری سختتر: در زمینههای تهویه، دما و بهداشت نیاز به مدیریت دقیقتر چالشهایی را برای اکثر مزرعهداران ایجاد کرده است.
تمیز کردن وضد عفونی کردن کامل سالن و تجهیزات اولین قدم برای آمادهسازی محل پرورش است. دیوارها، سقف، کف، سیستم تهویه و آبخوریها و دانخوریها از جمله مکانهایی هستند که باید مورد توجه قرار بگیرند. اطمینان از تمیز شدن محیط به ایجاد شرایط بهداشتی و جلوگیری از شیوع بیماریها کمک میکند.
استفاده از پوشال چوب یا کاه به عنوان بستر مناسب برای ایجاد محیطی خشک و تمیز مطلوب است. برای جلوگیری از تجمع آمونیاک یا بستر باید به طور منظم همزده شود. همچنین تمامی تجهیزات قبل از ورود جوجهها باید نصب و راهاندازی و آزمایش شوند که از عملکرد صحیح آنها مطمئن شویم.
اولین گام برای انجام هرچه بهتر ورود جوجهها خرید جوجههای سالم و با کیفیت از منابعی معتبر و قابل اعتماد است. این مرحله بسیار حساس و حیاتی است و نیاز به مدیریت دقیق دارد. جوجهها باید از سلامت عمومی برخوردار باشند و در آنها هیچ گونه نشانههای بیماری دیده نشود. تا چند روز بعد از ورود جوجهها باید در محیطی قرنطینه شوند تا از سالم بودن آنها مطمئن شد و اگر بیماری وجود داشته باشد برطرف گردد. در طی این مدت جوجه باید به دما و تغذیه مناسب دسترسی داشته باشند.
استفاده از سیستمهای گرمایشی و لامپهای گرمایشی برای تأمین دمای مناسب ضروری است. علاوه بر این برنامه نوردهی نیز اهمیت ویژهای دارد. در مورد این مباحث در متون بالا به طور مفصل ذکر شد.
مدیریت درست مرغهای گوشتی نیازمند نظارت پی درپی و برنامهریزی دقیق است. اجرای برنامههای واکسیناسیون برای پیشگیری از شیوع بیماریها بسیار مهم است و باید بر اساس توصیههای دامپزشکی و با دقت بسیار انجام گیرد. استفاده کردن از جیرههای غذایی مناسب در مراحل مختلف رشد اهمیت بسیار دارد. همچنین تهویه مناسب برای جلوگیری از تجمع گازهای مضر مهم است.
بسته به نژاد و شرایط پرورش زمان مناسب کشتار مرغهای گوشتی معمولاً بین ۶تا ۸ هفته است. برای انجام کشتار مرغها باید به شرایط مناسب و وزن مناسب رسیده باشند. مرغها باید در مدت کوتاهی قبل از کشتار به دور از استرس قرار بگیرند. در ضمن حمل و نقل و انتقال مرغها باید با رعایت اصول بهداشتی و رفاه حال حیوانات صورت بگیرد.
کشتار مرغها همانطور که معلوم است باید در محیطهای بهداشتی و با رعایت موازین اخلاقی و بهداشتی انجام شود. آموزش کارکنان و استفاده از تجهیزات مناسب بسیار مهم است. کشتار شامل ذبح، پرکنی، تخلیه محتویات شکم و فرآوری مربوط به گوشت است. فراوری و بستهبندی گوشت مرغ باید به طور صحیحی انجام شود تا کیفیت و بهداشت آن حفظ و نگه داری شود. درضمن فرایند سرد کردن و نگه داری نیز باید به طور دقیق رعایت شوند تا از فاسد شدن گوشت جلوگیری کنند.
برای پرورش مرغ تخمگذار باید مراحل زیر را پشت سر گذاشت که البته از جهاتی به مراحل پرورش مرغ گوشتی شبیه است:
بدیهی است که اتخاب نژاد مناسب برای تخمگذاری اهمیت بالایی دارد. برای مثال نژادهای معروفی مانند لایت براون، آیمریچ و هوی لند انتخاب میشوند. قابل ذکر است که توجه به ویژگیهایی مانند مقاومت به بیماریها، قابلیت سازگاری با شرایط اقلیمی از اهمیت ویژهای برخوردار است.
به طراحی و ساختن سالن پرورش با توجه به تعدا مرغها و نیازهای آن باید توجه شود. در ضمن سالن باید تهویه مناسب، نور و فضای کافی داشته باشد. همچنین استفاده از سیستمهای قفسی مختلف مانند قفسهای سنتی، قفسهای مدرن یا سیستمهای پرورشی آزاد با توجه به سلیقه پرورش دهنده و صرفه اقتصادی آن امکانپذیر است. دمای حدود ۱۸ تا۲۲ درجه و رطوبت حدود ۵۰ تا۶۰ درجه مورد نیاز مرغ تخمگذار در سطح فارم است.
استفاده از دانهای خوراکی مخصوص تجاری که شامل پروتئین، کربوهیدرات، ویتأمینها و مواد مینرال باشد از اولویت برخوردار است. همچنین آب تازه و تمیز به صورت پیوسته از مهمترین نکات تغدیهای در مرغهای تخمگذار است که باید به آن توجه شود. نیاز به مکمل های کلسیم و ویتامینD۳ از دیگر موارد مورد نیاز در پرورش این نوع از مرغ برای حفظ سلامت و کیفیت تخم مرغ ایجاد شده است.
نظافت و تمیزی منظم محل پرورش، جمع کردن فضولات و همچنین تعویض بستر به کم شدن میزان بروز بیماریها کمک میکند. نا گفته نماند استفاده از برنامههای واکسیناسیون مستمر برای جلوگیری ازبیماریهای رایجی مانند نیوکاسل، برونشیت و آنفولانزای مرغی امری اجتناب ناپذیر و حیاتی است. از جمله نکات مهم در کنترل بهداشت مدیریت آفات و کنترل حشرات و پاتوژنهای دیگر به منظور کاهش استرس و افزایش راندمان است.
تنظیم دما و رطوبت در صورت استفاده از دستگاههای جوجه کشی بسیار مهم است. در ضمن بعد از جوجه کشی جوجهها باید به سالن پرورش منتقل شوند. همچنین جوجهها برای رشد بهینه و درست باید در شرایط مناسب قرار بگیرند.
ایجاد حدود ۱۴ تا ۱۶ ساعت نور در روز و دمای مناسب، جمعآوری تخم مرغها در زمان مناسب برای جلوگیری از آلودگیها و ذخیره آنها به آرامی و در شرایط بهداشتی مناسب از جمله مواردی است که باید در کنترل تخمگذاری در نظر گرفت.
ارزیابی کردن میزان تولید تخم مرغها، کیفیت آنها و سلامت آنها اولین گام در پایش و ارزیابی است. استفاده کردن از آمار برای تحلیل عملکرد و اتخاذ تصمیمهای مدیریتی نیز از مواردی است که باید رعایت شوند.
دو اصل مهم در مدیریت اقتصادی در نظر گرفتن هزینهها و درآمد و نیز بازاریابی مناسب محصولات است که نظارت بر هزینههای تولید و درآمد حاصله از فروش تخم مرغها از مواردی است که باید در هزینهها و موارد باید به آن توجه شود. همچنین ایجاد استراتژیهای بازاریابی برای فروش تخمها و جذب مشتریان از جمله موارد قابل ذکر در بحث بازاریابی است.
سالنهای نگهداری نیمچهها و مرغهای تخمگذار در ایران به دو نوع اصلی تقسیم میشوند: سالنهای معمولی (باز) و سالنهای بسته یا ویندولس. این سالنها با توجه به موقعیت محل، سلیقه و مدیریت مرغداری در ابعاد و اشکال مختلف ساخته میشوند. با این حال، امروزه بیشتر مرغداریهای ایران از ساختمانهای سوله استفاده میکنند که اغلب دارای ابعاد استاندارد با عرض ۱۲ تا ۱۴ متر و طول ۱۰۰ تا ۱۲۰ متر هستند. تجهیزات و وسایل مربوطه براساس ظرفیت این سالنها تهیه و نصب میشود. این سالنها میتوانند هم برای پرورش جوجهها و نیمچهها قبل از شروع تخمگذاری و هم برای نگهداری مرغهای تخمگذار در قفس مورد استفاده قرار گیرند.
با رعایت اصول بهداشتی و استفاده از تجهیزات مناسب پرورش مرغ میتواند منبعی پایدار و غنی برای تأمین پروتئین حیوانی باشد. توجه به جزئیات در طراحی و ساخت سالن پرورش مرغ و توجه به مدیریت تغذیه، شرایط محیطی و کنترل شیوع انواع بیماریها در این زمینه بسیار ضروری است. گفتنی است با بهره بردن از تکنولوژی جدید و دانشهای روز افزون بهبود عملکرد و افزایش راندمان را میشد تضمین کرد. در این مقاله به توضیح انواع روشهای پرورش مرغ چه براساس نوع تولید گوشتی یا تخمگذار ان و چه براساس نوع شرایط محیطی پرداختیم و در ادامه در مورد مراحل هر کدام از روشهای پروش مرغ گوشتی و تخمگذار صحبت کردیم. پرورش مرغ با استفاده کردن از روش تخم نطفه دار برای جوجه کشی بهترین روش و کم هزینه ترین روش می باشد .جهت خرید تخم نطفه دار با کارشناسان شرکت رویال طیور در تماس باشید .