آموزش نحوه پرورش غاز ها و نژاد ها و مزایای آن
آموزش پرورش غاز و قوغاز و حتی قو ها در ایران به صورت محلی عمدتا انجام می شود و نگه داری این گونه از طیور تخم گذار و پرواری گوشتی اغلب به صورت گله ای و در خانه های روستایی انجام می شود .پرورش غاز از کسب و کار‌های آسان و پر سود است که از آن استقبال زیادی می‌شود. مناسب بودن قیمت غاز و تخم آن سبب شده تا افراد زیادی به فکر پرورش آن بیفتند. اما این کار نیاز به یکسری موارد دارد که بایستی درباره آن اطلاعات بیشتری داشته باشید. اگر قصد انجام این کار با سود اقتصادی بالا را دارید، حتماً به دنبال آموزش آن باشید. قبل از هر کاری برای پرورش غاز ها باید مرکز توزیع تخم نطفه دار غاز با کیفیت و دستگاه جوجه کشی اتوماتیک راندمان بالا را پیدا کنید که در این دو مورد شرکت رویال طیور در این زمینه بهترین می باشد .
در این مقاله آموزشی درباره طیور بزرگ جسه غاز به مفاهیم زیر خواهیم پرداخت :
- آشنایی با غاز
- مزایای پرورش غاز ها
- راه اندازی مکان مناسب برای پرورش غاز ها
- چگونگی شروع پرورش غاز
- شرایط سالن پرورش و نگه داری از غاز سانان
- مناسب ترین نژآد غاز ها برای پرورش و تکثیر و نگه داری
- شرایط لازم برای پرورش غاز ها
- چگونگی آموزش شنا کردن به جوجه غاز ها
- راه های تشخصی غاز های نر از غاز های ماده
- نحوه راه اندازی مکان مناسب و تمیز برای غاز ها
آشنایی با غاز
غاز پرنده‌ای زیبا و باهوش با جثه متوسط است که گردن دراز و پا‌های بلندی دارد. دم بلندی داشته و منقار آن باریک و سر بزرگی دارد و چشم‌هایش بین پر پوشیده شده است. محل زیست این حیوانات در جنگل‌های قطب شمال بوده که به مرور به دیگر قسمت‌های جهان نیز مهاجرت کردند. این پرنده گیاه خوار و از گیاهان مزارع و مراتع تغذیه کرده و به آب وابستگی زیادی دارد.
این حیوان پروتئین زیادی دشته و از این رو یک گزینه عالی و اقتصادی برای پرورش محسوب می‌شود. گوشت این پرنده بسیار لذیذ و دارای فوایدی بسیاری است. از این رو میزان تقاضا در بازار برای گوشت این پرنده زیاد است. افرادی که در زمینه پرورش غاز فعالیت دارند، به سادگی و با سرمایه کمی توانسته‌اند، سود بزرگی به دست آورده‌اند.
مزایای پرورش غاز
پرورش غاز مزیت‌های زیادی نسبت به پرنده‌های دیگر دارد که آن را محبوب کرده است. مزایای مهم پرورش غاز عباتند از:
- مقاوم بودن غاز‌ها در برابر هوای سرد و بیماری یکی مزیت‌های برتر آن محسوب می‌شود.
- در فصل‌های سرد سال نیاز به تجهیزات گرمایشی نیست؛ زیرا سرما را به خوبی تحمل می‌کنند.
- نیاز به تجهیزات مختلف نداشته و پرورش با امکانات کم قابل انجام است.
- در هر نقطه از جهان می‌توان این کار را انجام داد.
- سرعت رشد سریع بوده و با سرعت تبدیل به سرمایه می‌شود.
- ضریب تبدیل بالایی داشته یعنی درصد تخم‌هایی که به جوجه تبدیل می‌شوند، بالاست.
راه‌اندازی مکان مناسب برای پرورش غاز
زمین کشاورزی یا مراتعی که حوض آب دارند، انتخاب مناسبی برای سالن پرورش غاز هستند. مکان‌های شهری محدودیت فضا داشته و از این رو انتخاب مناسبی برای این کار نیستند. با توجه به سرمایه و تعداد غاز‌هایی که می‌خواهید پرورش دهید، باید مساحت سالن مورد نیاز مشخص گردد. معمولاً سالن به ابعاد ۲۰۰ الی ۳۰۰ متر مربع و یک فضای چرا با ابعاد ۸۰۰ الی ۱۰۰۰ متر مربع برای این کار لازم است.
با استفاده از مصالحی چون سیمان، آجر، لوله‌های گالوانیزه، پروفیل‌های آلومینیومی و لوله‌های دو جداره پلی کربنات می‌توان سالنی با شرایط مطلوب آماده کرد. سالن‌های پرورش با این مشخصات به دلیل کیفیت بالا از دوام و طول عمر بیشتری برخوردار است. استخر یا برکه‌ای که برای شنا در نظر گرفته را بهتر است در بیرون سالن بسازید. غاز‌ها بیشتر در محیط خارج از سالن هستند و فقط در صورت زمان تخم‌گذاری غاز ماده و یا نامساعد بودن هوا وارد سالن می‌شوند. استخر را در جای مناسبی انتخاب کرده که برای حرکت غاز‌ها مانع نباشد.
جهت آشنایی با انواع بیماری های غاز ها و راه های درمان آنها از این مقاله نیز دیدن فرمائید.
چگونگی شروع پرورش غاز
پرورش صحیح غاز از اهمیت بالایی برخوردار است. امروزه افراد بسیاری در این زمینه فعالیت دارند، اما متاسفانه به خاطر عدم آگاهی موفق نمی‌شوند. قبل از شروع این کار اطلاعات مفیدی را کسب کنید که بتوانید در این کار و فعالیت موفق باشید. برای پرورش غاز به طور کلی باید مراحل زیر را انجام داد:
• خرید غاز بالغ و مولد
برای شروع کار از مولد‌های تخم‌گذار غاز استفاده می‌شود. در صورت عدم استفاده از تخم‌های نطفه دار می‌توان چند غاز مولد تهیه کرده و از تخم آنها برای تولید جوجه غاز استفاده کرد. دقت کنید که جفت سالم بخرید؛ زیرا قیمت آنها بالا است. از طرفی جفت‌های انتخابی بهتر است قبلاً تخم‌گذاری کرده باشند. خرید تخم نطفه دار ارزانتر از غاز مولد است. در صورت استفاده از دستگاه جوجه کشی و تخم نطفه دار سود بیشتری خواهید داشت. هر پرنده تخم‌گذار مولد است و غاز نر در گله مولد سبب تولید تخم‌های نطفه دار می‌شود. معمولاً به ازای هر ۵ غاز ماده باید یک غاز نر وجود داشته باشد.
• نگهداری از جوجه‌های یک روزه غاز تا یک ماهگی
با استفاده از روش جوجه کشی طبیعی والدین از جوجه‌ها مراقبت کرده و مسئول تغذیه آنها هستند. در صورت استفاده از روش مصنوعی برای جوجه کشی تغذیه و مراقبت از جوجه‌ها برعهده پرورش دهنده خواهد بود. جوجه‌ها از زمان تولد تا یک ماهگی باید در دمای ۳۲ الی ۳۵ درجه سانتیگراد نگهداری شوند. این گرما را می‌توان توسط هیتر‌های برقی، بخاری گازی و لامپ مادر مصنوعی فراهم کرد. جوجه‌ها را در یک جای صاف و بدون شیب نگه داشته تا پای آنها کج نشود؛ زیرا استخوان‌های پا ضعیف است و در صورت فشار آمدن به یک قسمت کج می‌شود. علاوه بر آن با استفاده از پوشال نرم یا کاه جلوی زخم شدن کف پای جوجه‌ها و بروز بیماری‌های ناشی از آلودگی را بگیرید. کاه و پوشال‌ها را حتماً هر چند روز یک بار عوض کنید.
• تغذیه جوجه‌ها تا یک ماهگی
پس از خروج جوجه‌ها از دستگاه، پرنده‌ها استرس زیادی داشته و باید محیطی آرام و نرم برایشان فراهم شود. ناگفته نماند که نباید تعداد جوجه‌ها در یک قسمت زیاد باشد؛ زیرا سبب خفگی جوجه‌های ضعیف می‌شود. با توری یا دیوار آجری محل نگهداری را قسمت‌بندی کنید. در روز اول به جوجه‌ها غذا ندهید تا کیسه زرده آنها که به طور طبیعی در بدنشان وجود دارد، مصرف شود. در روز اول باید محلول ۱۰ درصد آب و شکر استفاده شود. بعد از یک روز تغذیه آنها شروع شده و می‌توانید از ویتامین‌ها، هویج پخته، ترکیب تخم مرغ آب پز و یونجه خرد شده استفاده کنید.
• انتقال جوجه‌های یک ماه به چراگاه
بعد از یک ماه در صورت مساعد بودن هوا و وجود علوفه کافی در مزارع می‌توان جوجه‌ها را به مراتع برد. در صورت پرورش جوجه‌ها توسط والدین نیازی به پرورش دهنده نبوده و جوجه‌ها همراه والدین به مراتع می‌روند. البته در کنار چراندن در مزارع باید جیره غذایی مخصوص نیز به آنها داده شود. این جیره غذایی استاندارد برای رشد و پرورش غاز ها و قوغاز ها استفاده می‌شود.
• ساخت استخر
در گام بعدی باید برای جوجه‌ها استخر ساخت. بعد از یک ماهگی بدن جوجه غاز‌ها تکامل یافته و کاملاً مقاوم هستند. غدد چربی در بدن رشد کرده و پر‌های آنها حین شنا کردن خیس نخواهد شد. در مزرعه یا خانه استخری با عمق کم از دیوار سیمانی ساخته و اجازه دهید، در روز چند ساعت داخل آن شنا کنند.
• مراقبت در برابر بیماری‌ها و عوامل خطر
آب و هوای بد باعث بیماری غاز‌ها شده و یا اینکه احتمال حمله گرگ و سگ به آنها در فضای آزاد وجود دارد؛ بنابراین باید مراقب آنها بوده و مراتع و مزارع را حصارکشی کرده و آب و هوا را نیز مرتباً بررسی نمایید. علاوه بر آن در زمان مشخص و توسط دامپزشک باید واکسیناسیون جوجه غاز‌ها انجام شود. انجام واکسیناسیون به موقع تا حد زیادی جلوی ابتلای غاز‌ها به بیماری‌ها را می‌گیرد. برای رشد بهتر توصیه می‌شود، از مولتی ویتامین‌ها و مکمل‌های تغذیه‌ای در کنار تغذیه اصلی استفاده کنید. با تمیز کردن ظروف دانخوری و آبخوری قبل و بعد هر وعده غذایی مانع مریض شدن آنها شوید. غذای آنها را از فروشگاه‌های معتبر تهیه کرده و آب آشامیدنی سالم برایشان فراهم کنید.
در مرحله بعد بهتر است به پرورش و جوجه کشی از تخم نطفه دار قوغاز ها نیز نگاهی بیندازید.
شرایط سالن پرورش غاز
سالنی که برای پرورش غاز استفاده می‌شود، اهمیت زیادی داشته و باید در انتخاب آن دقت شود. محل مورد نظر باید دارای شرایط زیر باشد:
- تعبیه بستر‌های کاه برای غاز‌ها برای ایستادن بهتر جوجه‌ها و جلوگیری از رسیدن رطوبت به پا و بدن جوجه‌ها الزامی است؛ زیرا کاه رطوبت را جذب کرده و محیطی خشک فراهم می‌کند.
- جوجه غاز‌ها در محیط بسته پرورش داده شوند تا احتمال آسیب دیدن از طرف حیوانات وجود نداشته باشد.
- دارای استخر برای شنای غاز‌ها باشد. ضمن آنکه استخر باید در دسترس غاز‌ها قرار گیرد.
- برای گرمایش بدن جوجه‌ها در فصل تابستان از لامپ مادر مصنوعی استفاده کنید. لامپ باید در ارتفاع مناسبی قرار بگیرد که نه زیاد از حد گرم و نه زیاد سرد باشد.
- مکان مورد نظر بدون شیب باشد تا پای جوجه‌ها کج نشود.
- برای بالا بردن دمای اتاق از بخاری‌های برقی یا گازی استفاده کنید. جوجه‌ها با گذاشتن شکم خود به زمین گرما را به بدنشان منتقل می‌کنند.
- برای خروج هوای آلوده و تأمین اکسیژن محیط یک فن تهویه مناسب در آن قرار دهید. دقت کنید که اندازه فن مناسب باشد؛ زیرا بزرگ بودن آن سبب سرد شدن محیط شده و جوجه‌ها سرما می‌خورند.
- مکان مورد نظر را حصارکشی کرده تا جوجه‌ها روی هم انباشت نشده و تلف نشوند. بدین ترتیب می‌توانید جوجه‌ها را به تعداد روز‌هایی که متولد شده‌اند، تقسیم‌بندی کنید.
- محیط باید نورگیر‌های مناسب داشته باشد.
مناسب ترین نژاد غاز برای پرورش
- غاز نژاد‌های گوناگونی دارد که در زیر بهترین و رایج‌ترین آنها معرفی می‌شود:
- غاز نژاد آفریقایی: این نوع غاز‌ها دارای بدنی طولانی و جناغی کشیده هستند. زیر منقار آن غبغبی بزرگ وجود داشته که تغییرات دمای محیط باعث تغییر رنگ آن می‌شود. پره‌های آن نیز قهوه‌ای رنگ با لبه‌های سفید است.
- غاز نژاد امبدن: جثه این نژاد درشت و پر و بال‌های آن نارنجی سایه دار است. وزن غاز ماده ۸ کیلو و نر ۸ کیلو است و برای پرورش در مزارع مناسب هستند. در سال ۳۵ الی ۴۰ عدد تخم می‌گذارند.
- غاز نژاد تولوز: جثه این نژاد بزرگ و برای استفاده در مزارع پرورش غاز بهترین انتخاب است. دارای منقار نارنجی و پر و بال خاکستری رنگ است. این نوع در سال ۲۵ الی ۴۰ عدد تخم می‌گذارند.
- غاز نژاد چینی: این مدل غاز‌ها در نوع سفید و قهوه‌ای هستند که وزن نر آنها ۵. ۵ کیلو و وزن ماده ۴. ۵ کیلو است. در سال نیز حدود ۴۰ الی ۶۰ عدد تخم می‌گذارند.
- غاز نژاد ایتالیایی: تخم‌گذاری و درصد جوجه درآوری آن زیاد است و سالانه حدود ۶۰ الی ۷۰ تخم می‌گذارد. هر تخم آن حدوداً ۱۶۰ الی ۱۸۰ گرم وزن دارد.
شرایط لازم برای پرورش غاز
پرورش غاز از کار‌هایی است که محیط مورد نظر باید دارای شرایطی باشد. در زیر به موارد مهم درباره پرورش غاز اشاره می‌شود:
دما: غاز تحمل گرمای زیادی را داشته و از طرفی سرما تا دمای _۱۰ درجه سانتیگراد را بدون مشکل تحمل می‌کند. از این رو مشکلی برای ایجاد دمای مناسب آن نخواهید داشت.
تهویه هوا: می‌توان در محیط‌های باز و بسته آن را پرورش داد. در صورت پرورش در محیط‌های بسته باید تهویه مناسب برای محیط درنظر بگیرید.
رطوبت: محیط نگهداری عاری از رطوبت باشد؛ زیرا رطوبت باعث بروز بیماری و تلفات در این پرنده می‌شود. برای جلوگیری از بیماری‌ها و مشکلات پوستی جوجه غاز‌ها باید در محیطی با رطوبت کم زندگی کنند.
راه‌های تشخیص غاز نر از ماده
غاز نر و ماده هر کدام دارای ویژگی‌هایی هستند که از طریق آنها می‌توان پی به نر و ماده بودن آنها برد. ویژگی‌های این پرنده در جنسیت نر و ماده به شرح ذیل هستند:
ویژگی‌های غاز نر: صدای بلند، گرفته و بم داشته و بافت شکمش سفت است. تمایل این جنس غاز‌ها به شنا کردن زیاد است و فاصله پا‌های آن از هم کم است. جثه بزرگی داشته و گردن ضخیم و بلندی دارد. غاز نر به شدت پرخاشگر است. کلواک غاز نر برآمدگی ویرگول مانند دارد.
ویژگی‌های غاز ماده: اندازه این غاز از نوع نر کوچکتر و دارای گردنی نازک و کوتاه است. کلواک آن برآمدگی کمی دارد. نسبت به غاز نر پرخاشگری کمتری داشته و صدای کلفت و خشنی دارد. به دلیل تخم‌گذاری فاصله پا‌ها زیاد و بافت شکمش نرم است. از نظر شنا کردن نیز نسبت به غاز نر تمایل کمتری به شنا دارد.
چگونگی آموزش دادن شنا به جوجه غاز‌ها
روی پوست غاز‌ها غدد چربی وجود دارد که در زمان شنا کردن جلوی خیس شدن پر‌ها را می‌گیرد. این پر‌ها برای شنا کردن و ماندن طولانی در آب کمک‌کننده است و پرنده احساس سرما نخواهد کرد. جوجه غاز‌هایی که زیر دو هفته از تولدشان گذشته رشد کاملی نداشته و غدد چربی آنها توانایی ترشح چربی لازم را ندارد؛ بنابراین دو هفته بعد از تولید جوجه غاز‌ها می‌توان به آنها شنا را آموزش داد. با استفاده از یک تشت آب و یا تیوب استخر کوچکی را تهیه کرده تا شنا کردن را شروع کنند. آن را با آب ولرم پر کرده و حتماً باید عمق کمی داشته باشد که جوجه‌ها خفه نشوند. تا اتمام شنا کردن کنار جوجه‌ها مانده و مراقب آنها باشید.
سخن پایانی
غاز پرنده‌ای زیبا و محبوب است که پروتئین زیادی دارد. با توجه به ارزشمند بودن، داشتن قیمت مناسب و سرعت بالای پرورش افراد زیادی به این کار روی آورده‌اند. در مطالب بالا تمام موارد مهم اعم از بهترین نژاد‌ها، نحوه پرورش، مزایا و... ذکر شد. در صورتی که قصد انجام این کار را دارید، توصیه می‌شود حتما آموزش آن را طی کرده و با اطلاعات کامل این کار را انجام دهید. جهت استعلام قیمت بروز خرید تخم نطفه دار غاز با کارشناسان شرکت رویال طیور در تماس باشید .