بیماری های کبک ها و نحوه درمان و پیشگیری از بروز بیماری
بیماری های کبک و راه های درمان و پیشگیری آن
یکی از روش های پولساز در چند سال اخیر پرورش و فروش کبک بوده که بسیار رواج پیدا کرده است. با افزایش پرورش کبک ممکن است مشکلاتی برای آن ها از قبیل بیماری های گوناگون که کبک مستعد آن ها است به وجود بیاید. در صورتی که شما اطلاعی از این بیماری ها و روش درمان نداشته باشید ممکن است از لحاظ مالی دچار ضرر شوید و گله کبک شما تلفات زیادی به همراه داشته باشد. البته لازم به ذکر است که کبک پرنده مقاومی در برابر بیماری ها است ولی اگر شرایط برای پرورش آن مهیا نباشد ممکن است مستعد بیماری های مختلف شود؛ به همین دلیل در این مطلب تمام بیماری هایی که سلامتی کبک را تهدید می کند به طور کامل بررسی می کنیم. جهت خرید تخم نطفه دار کبک به بخش محصولات این وبسایت مراجعه کنید .
علائم و بیماری های کبک
خیلی از بیماری های کبک نیز، مانند دیگر پرندگان اهلی و وحشی است اما این پرندگان بیماری های مخصوص به خود را هم دارند. کبک ها جزو پرندگانی محسوب می شوند که ذاتاً وحشی هستند و نسبت به دیگر پرندگان مقاومت بیشتری در برابر بیماری دارند. از مهمترین بیماری های تهدید کننده کبک هامی توان به کوکسیدیوز، مایکوپلاسما، تیفوئید، آسیت، نیوکاسل، آنفولانزا و انواع بیماری های عفونی و تنفسی اشاره کرد.
۱-بیماری کوکسیدیوز کبک
علت بروز این بیماری در کبک ها وجود انگلی به اسم کوکسیدیوز است. این انگل روی روده های کبک تاثیر گذاشته و از طریق فضولات و مواد غذایی آلوده وارد سیستم گوارشی آن می شود. بیشترین علت های مرگ و میر در کبک هارا می توان به این بیماری نسبت داد چرا که انگل کوکسیدیوز نسبت به اکثر شوینده ها مقاومت بیشتری داشته و به این راحتی از بین نمی رود. علائم بیماری کوکسیدیوزمانند دیگر بیماری ها شامل بی حالی، اسهال خونی،کم اشتها شدن و لاغری است.
اندام هدف انگل کوکسیدیوز روده کور و روده باریک کبک است. برای جلوگیری از بیمار شدن گله کبک ها توسط انگل کوکسیدیوز باید به نظافت محیط آن ها بسیار توجه کرد. سعی کنید به صورت مرتب فضولات کف محیط را جمع آوری کرده، چرا که تغذیه گله کبک از این فضولات می تواند یکی از مهم ترینراه های بیمار شدن آن ها باشد. بستر این پرندگان باید از رطوبت و خیس شدن دور بماند برای این کارمی توان از سیستم های تهویه مناسب استفاده کرد. همچنین به کار بردن پوشال های نرم و خاک اره نیز تاثیر زیادی در کاهش رطوبت محیط دارد.
۲-بیماری مایکوپلاسما کبک
بیماری مایکوپلاسما از بیماری های تنفسی و واگیردار است که حتی می توان از طریق نطفه نیز به دیگر پرندگان منتقل شود. راه های انتقال مایکوپلاسما استفاده از آب و غذای آلوده و تنفس است. از آنجایی که حتی به نطفه هم منتقل می شود، جوجه هایی که به دنیا می آیند معمولا بی حال هستند و بدنی ضعیف دارند. در صورتی که در کبک ها این بیماری را مشاهده کردید بهترین کار این است که جوجه های بیمار را از دیگر کبک های گله جدا کرده تا از سرایت آن جلوگیری کنید و پس از آن داروی مخصوص را از دامپزشک تهیه کنید.
پرندگانی که به این بیماری دچار می شوند، تا مدت زیادی رشد نمی کنند و پس از درمان هم تا مدت زیادی ناقل بیماری هستند. البته لازم به ذکر است که گرچه این بیماری درمان دارد اما روش های آن و داروها، جزو گران ترین درمان های کبک محسوب می شوند. دوره پنهان این بیماری ۳ تا ۷ روز است که نشانه های بروز آن تا نمایان شدن بیماری به سختی قابل تشخیص هستند. برخی از علائم بروز آن شامل مواردی همچون وجود ترشحات چسبناک در بینی، دیدن ترشحات خامه ای شکل در چشم، تکان دادن و پرت کردن سر به بیرون برای دفع ترشحات بینی، به وجود آمدن ترشحات زرد رنگ در کیسه هوایی و متورم شدن سینوس ها می شود.
۳-بیماری نیوکاسل در کبک
بیماری نیوکاسل فقط در کبک ها وجود ندارد بلکه در غازها، مرغ و بوقلمون هم مشاهده می شود. عامل این بیمارویروس است. فصل زمستان و پاییز به دلیل سرد بودن هوا بیشترین ابتلا به این بیماری را دارند. تماس گله کبک با دیگر پرنده های وحشی، استفاده از وسایل آلوده، آلوده بودن محیط و نیروی کار، تغذیه کبک از دان و غذا و آب آلوده و در نهایت تماس با پرندگان مردهو تجهیزات آلوده از مهم ترین عوامل ابتلا به این بیماری هستند. بیشترین تلفات و بیمار شدن را معمولاً در جوجه کبک ها مشاهده می شود که به دلیل ضعیف بودن سیستم ایمنی بدن آن ها است.
پس لازم است بدانید که جوجه کبک ها نسبت به بیماری حساسیت بیشتری از خود نشان می دهند. این ویروس تا حد زیادی مقاوم است و نسبت به شوینده ها از خود مقاومت نشان می دهد. البته نور آفتاب و حرارت زیاد می تواند در از بین بردن آن تاثیرگذار باشد. علائم بروز بیماری نیوکاسل کاملاً مشهود هستند و می تواند خود را به صورت سبز رنگ شدن اسهال کبک بیمار، نفس کشیدن با دهان نیمه باز و گردن کج، علائم تنگی نفس و لرزش سر و گردن نشان دهند. برای جلوگیری از مبتلا شدن گله کبک به نیوکاسل سعی کنید در فصول پاییز و زمستان، تمام دیوارها و سقف را عایق بندی کرده تا محیط گرم شده و از ورود دیگر پرندگان جلوگیری شود.
۴-بیماری آسیت کبک
بیماری آسیت برخلاف دیگر بیماری ها، ویروسی یا انگلی نیست بلکه بر اثر کمبود اکسیژن در محیط به وجود می آید. افزایش جریان خون در ریه های کبک به دلیل بزرگ شدن قلب، بزرگ شدن شکم به دلیل جمع شدن آب و خون در حفره شکمی از علائم این بیماری است. درمان بیماری آسیت کاری سخت و تا حدودی غیر ممکن است و در صورتی هم که قابل درمان باشد بسیار پرهزینه است. یکی از بهترین راه های جلوگیری از بروز این بیماری، استفاده از یک تهویه مناسب در محیط رشد کبک ها است.
۵-بیماری تیفوئید کبک
تیفوئید یک بیماری ویروسی بوده که از طریق آب و غذای آلوده می تواند گله کبک ها را دچار کند. پرندگان هدف این بیماری معمولاً کبک های بالغ یا جوجه کبک ها با سن بیشتر از سه ماه هستند. در صورتی که کبک به این بیماری دچار شود می تواند علائمی همچون تشنگی و مصرف زیاد آب و در عین حال کم اشتهایی برای غذا خوردن، تب شدید و بی حال شدن کبک و اسهال به رنگ سفید مایل به خاکستری که ممکن است با رگه های سبز همراه باشد را بروز دهد. در کالبد شکافی کبک مبتلا به این بیماری، کبد نرم شده و در عین حال بزرگ و پر از خون شده، کیسه صفرا متورم و بزرگ، طحال بزرگ و کبد با لکه های ریز خاکستری و سفید مشاهده شد.
۶-CRD یا بیماری مزمن تنفسی
این بیماری همان گونه که از اسم آن مشخص است از جمله بیماری های تنفسی است. باکتری بیماری CRD با قرارگیری در مخاط بینی یا گلوی کبک، کم کم به سمت شش ها و کیسه های هوایی حرکت می کند و باعث ایجاد بیماری می شود.CRD با علائم اولیه عطسه، سرفه خلط دار یا مرطوب، نفس کشیدن با دهان باز به دلیل گرفتگی مجرای بینی، تورم چشم ها و چرکی شدن و در نهایت اثرگذاری بر سینوس ها همراه است.
۷-بیماری کله بادی یا کوریزای عفونی
کله بادی یا کوریزای عفونی از جمله بیماری هایی است که در پاییز و زمستان به دلیل سرد شدن هوا رخ می دهد. طول دوره بیماری ۶ الی ۱۴ روز است. این بیماری در صورت درمان تلفات نمی دهد اما اگر با دیگر بیماری های تنفسی همراه شود می تواند تلفات زیادی را به جای بگذارد. کله بادی با تاثیر گذاشتن بر روی مجراها و سینوس های اطراف بینی، باعث ایجاد ترشحات سروزی و موکوسیمی شود که در صورت افزایش ترشحات، دلمه های زرد رنگ اطراف بینی مشاهده خواهد شد که می تواند مانع رسیدن هوا به شش ها و ریه شود.
تکان دادن سر و تلاش کبک برای خاراندن منقار با انگشتان پا از دیگر علائم آن است. علاوه بر این ممکن است که تورم چشم و صورت را گاهاً برای یک طرف و گاهی برای دو طرف صورت مشاهده کرد و ممکن است این عفونت وارد دستگاه تنفسی شده و کبک صدای خس خس بدهد.
۸-بیماری آنفولانزا یا طاعون مرغی
عامل ایجاد بیماری آنفولانزا یا طاعون مرغی یک باکتری است که از طریق مدفوع آلوده پرنده به سرعت به دیگر پرندگان منتقل می شود. آنفولانزا دارای یک سری علائم عمومی مانند بی حالی، کم اشتهایی، لاغر شدن، کاهش تخم گذاری و افسردگی است. اما در صورتی که بیماری تشدید پیدا کند، می تواند باعث بروز اسهال، ژولیده شدن سر و پرهای کبک، سرفه و عطسه، افزایش ترشحات اشکی، متورم شدن صورت و سر کبک و مشکلات و اختلال در اعصاب شود.
۹- بیماری پولوروم یا اسهال سفید
این بیماری از طریق میکروب سالمونلا پورولوم و با ورود به سیستم گوارش کبک ایجاد می شود. بیماری اسهال سفید می تواند به راحتی از کبک تخم گذار به جوجه نیز منتقل شود. علائم پولوروم از دیگر بیماری ها متمایز بوده و به راحتی قابل تشخیص است. کسالت و بیحالی کبک، تنفس نادرست و نفس نفس زدن، ژولیده شدن پرها و مهمترین آن ها اسهال سفید رنگ با رگه های سبز است که باعث چسبیدن کرک و پر در اطراف مقعد جوجه کبک خواهد شد. برای تشخیص بهتر و بدون خطای این بیماری بهتر است از دامپزشک کمک بگیرید.
درمان و راه های پیشگیری از بیماری های کبک
- درمان یا پیشگیری از آسیت: آسیت در دسته بیماری هایی قرار می گیرد که درمانی ندارد و در صورتی که درمانی برای آن وجود داشته باشد بسیار پرهزینه است به همین دلیل بهتر است که از بروز آسیب جلوگیری شود. با ایجاد تهویه مناسب در محیط و تامین اکسیژن مورد نیاز گله کبک، تا حد زیادی از مبتلا شدن کبک ها پیشگیری می شود.
- درمان و پیشگیری از تیفوئید: بهترین راه جلوگیری از مبتلا شدن گله کبک به بیماری تیفوئید، رعایت بهداشت و اصول قرنطینه است. اما در صورتی که یکی از کبک ها به این بیماری دچار شد می توان با مراجعه به دامپزشک از داروهایی مانند تتراسایکلین، کلرامفنیکل و فورازولیدن استفاده کرد.
- درمان و پیشگیری ازکوکسیدیوز: برای پیشگیری و درمان بیماری کوکسیدیوز بهترین کار این است که در ابتدا بهداشت محیط را رعایت کرده و فضولات گله کبک به طور مرتب از زیر پاهای آنها جمع شده تا از آن تغذیه نکنندو پس از مبتلا شدن حتما از داروهای ضد کوکسیدیوز با تجویز دامپزشک استفاده شود.
- پیشگیری و درمان مایکوپلاسما: مایکروپلاسما از جمله بیماری هایی است که ویروس آن دیواره غشایی ندارد به همین مسئله سبب افزایش مقاومت آن نسبت به آنتی بیوتیک ها می شود. برای مثال این بیماری نسبت به پنیسیلین کاملاً مقاوم بوده و استفاده از روش های درمانی نادرست فقط هزینه شما را افزایش می دهد و روند درمان را به تاخیر می اندازد. آنتی بیوتیک های تاثیرگذار روی این بیماری شامل تایلوزین، تتراسایکلین ها، فوزباک، داکسیساکین و سایر موارد از این خانواده هستند.
- پیشگیری و درمان نیوکاسل: برای درمان بیماری نیوکاسل تقریباً می توان گفت که هیچ درمانی وجود ندارد اما می توان به مدت سه الی پنج روز از آنتی بیوتیک استفاده کرد تا علائم عفونت های ثانویه را کاهش داد و تنها راه پیشگیری از آن انجام به موقع واکسیناسیون است.
- پیشگیری و درمان کله بادی: برای جلوگیری از بروز این بیماری بهترین کار این است که تهویه مناسب را در محیط ایجاد کرده و رطوبت را کاهش داد. استفاده از آنتی بیوتیک های مناسب می تواند به کاهش علائم عفونت کله بادی کمک کننده باشد. اما رعایت نظافت و اصول بهداشتی می تواند سیر درمان را کوتاه تر کند.
- پیشگیری و درمان آنفولانزا: برای درمان آنفولانزای کبک در حال حاضر هیچ روش درمانی وجود ندارد بلکه فقط می توان با قرنطینه کردن کبک بیمار از مبتلا شدن گله کبک جلوگیری کرد.
- پیشگیری و درمان اسهال سفید: رعایت اصول بهداشتی محیط پرورش کبک می تواند بهترین روش برای جلوگیری از مبتلا شدن آنها به بیماری اسهال سفید باشد در غیر این صورت روش های درمانی که وجود دارند از لحاظ اقتصادی به صرفه نیستند.
- پیشگیری و درمان بیماری مزمن دستگاه تنفسی: برای جلوگیری از مبتلا شدن گله کبک به این بیماری در ابتدا سعی کنید که تعداد کبک در محیط به اندازه باشد و تراکم زیادی نداشته باشد. گرد و خاک و رطوبت می تواند خود عامل این بیماری باشد پس حتماً در محیط باید از تهویه مناسب استفاده شود.
اهمیت تغذیه در جلوگیری از بیماری کبک
پرورش کبک این روزها بسیار پررونق شده و دلیل آن، تقاضای زیاد برای گوشت این پرنده است. گوشت این پرنده در اروپا جزو غذاهای پرمصرف محسوب می شود. افزایش کیفیت گوشت کبک رابطه مستقیمی با تغذیه آن دارد.از طرف دیگر تغذیه درست باعث می شود که پرنده نسبت به بیماری ها مقاوم شده و سیستم ایمنی بدن آن تقویت شود. تجربه ثابت کرده است که اگر در ۱۰ روز اول زندگی جوجه ها، رژیم غذایی آنها سرشار از پروتئین حشرات باشد رشد خیلی خوبی می کنند.
در یک رژیم غذایی صحیح باید برای جوجه های دو روزه مقدار ۸۰ گرم حشره خشک در هر وعده و برای جوجه های ۹ روزه ۹۵ گرم حشره خشک در نظر گرفته شده باشد. پژوهش ها نشان می دهد که مقاومت بدن کبک در برابر بیماری سرماخوردگی رابطه مستقیم با وزن آن دارد. انرژی کبک از کربوهیدرات، چربی و پروتئین تامین می شود. در صورتی که تغذیه درستی برای کبک در نظر گرفته نشود سطح انرژی بدن آن کم شده و در پی آن کاهش رشد را مشاهده خواهیم کرد.
در هوای گرم سال معمولاً کم شدن اشتهای کبک مشاهده می شود. برای همین بهتر است که غذاهای کم حجم و پر انرژی و مقوی برای تغذیه آنها استفاده شود. بدن این پرنده قادر به ساختن تمام پروتئین های مورد نیاز خود نیست به همین دلیل باید از پروتئین های کمکی استفاده کرد. البته لازم به ذکر است که مصرف بیش از حد پروتئین برای کبک ها باعث ایجاد مشکلات متابولیکی و بالا رفتن حرارت می شود. در عین حال کمبود اسید آمینه ها می تواند مانع رشد و کاهش رشد کبک شود.
تقویت سیستم ایمنی بدن کبک
برای قوی شدن سیستم بدن کبک علاوه بر پروتئین به مواد معدنی هم نیاز است. به عنوان مثال کلسیم یکی از مواد معدنی است که کمبود آن می تواند آسیب های جبران ناپذیری به پرنده برساند؛ چرا که وجود کلسیم باعث استحکام استخوان و پوسته تخم پرنده می شود. از پرمصرف ترین مواد معدنی مورد نیاز می توان به کلسیم، فسفر، پتاسیم، سدیم، کلر و منیزیم اشاره کرد. حدود ۸۵ درصد از فسفر بدن پرندگان در استخوان هایآن ها یافت می شود که از طریق روده کوچک جذب می شود. جالب است بدانید که در زمان تخم گذاری، نیاز به فسفر بیشتر خواهد شد.
ویتامین ها دسته دیگر مواد مورد نیاز بدن کبک هستند که بدن کبک نمی تواند همه آن ها را بسازد بلکه باید به صورت مکمل در جیره غذایی قرار بگیرند. برخی ویتامین ها مانند،DE،K،A، محلول در چربی و برخی دیگر محلول در آب هستند. کمبود ویتامین های محلول در آب می تواند به طور جدی روی سلامت کبک ها تاثیر مستقیم داشته باشد. کاهش رشد بدن، ضعف در پر درآوری، کم خونی و افزایش حساسیت پرنده نسبت به بیماری های عفونی و بیماری های آنفولانزا و سرماخوردگی ناشی از کمبود ویتامین های محلول در آب است.
اهمیت آب برای تغذیه کبک ها
تقریبا می توان گفت که تحمل کم آبی برای کبک ها خیلی سخت تراز تحمل گرسنگی است. در صورتی که تشنگی کبک به مدت چند ساعت برطرف نشود می تواند باعث تلف شدن آن شود. تقریباً ۶۵ الی ۷۵ درصد از بدن کبک ها را آب تشکیل می دهد؛ چرا که برای تنظیم دمای بدن، هضم غذاها، انتقال دادن و جذب مواد معدنی و مغذی، وجود آب بسیار ضروری است. مقدار نرمال مصرف آب در کبک دو برابر مقدار غذا است به همین دلیل باید آب تمیز و غیر آلوده در دسترس تمام گله باشد. می توان داروهای درمانی و ویتامین ها را به صورت محلول در آب به گله داد تا تاثیر بیشتری گذاشته و تمام گله بتوانند به طور همزمان از این داروها استفاده کنند.
دما و رطوبت مورد نیاز محل پرورش کبک
دمای مورد نیاز برای محل پرورش کبک با توجه به سن کبک به مرور زمان تغییر می کند. برای مثال جوجه کبک هایی که تازه سر از تخم بیرون آورده اند به دما و رطوبت نیاز دارند. به همین دلیل پیشنهاد می شود که آن ها را از دستگاه جوجه کشی جدا نکنید چرا که دستگاه جوجه کشی دارای دمای مطلوب برای خشک شدن جوجه کبک ها است و به رشد و زنده ماندن آن ها کمک زیادی می کند. پس از ۲۴ ساعت و خروج جوجه کبک ها از دستگاه، آن ها را باید در محیط کاملاً استرلیزه و تمیز با دمای ۳۵ درجه نگهداری کرد. کمتر شدن دما باعث بروز بیماری و مرگ و میر در میان گله آن ها می شود؛ زیرا در روزهای نخست قادر نیستند دمای بدن خود را تنظیم کنند. در کنار دمای مناسب، تامین رطوبت مناسب نیز در رشد و بقای کبک تاثیرگذار است. رطوبت هم مانند دما متناسب با سن این پرندگان باید تنظیم شود. به دلیل اهمیت آب برای زنده ماندن کبک، در صورتی که رطوبت محیط کم باشد آب بدن آن ها خشک می شود و موجب مرگ و تلفات خواهد شد.
محیط مناسب نگهداری و پرورش کبک
یکی از عوامل مهم در رشد کبک و پیشگیری از بیمار شدن کبک ها وجود تهویه مناسب در محیط پرورش است. همانطور که گفته شد خیلی از بیماری ها به دلیل عدم وجود تهویه هوای مناسب در میان گله پخش می شوند و تلفات و زیان زیادی را به بار می آورند. متابولیسم بدنی جوجه در چند وقت اول تولد آن بسیار بالا است به همین دلیل نیازمند اکسیژن فراوان است. در تهویه مناسب باید اکسیژن فراوان وارد محیط شده و پس از پخش شدن در تمام محیط به همراه گازهای سمی از طریق فن ها خارج شود.
علاوه بر تهویه مناسب، استرلیزه بودن محیط پرورش کبک بسیار مهم است؛ زیرا تمام بیماری های ویروسی و باکتریایی می توانند به سرعت میان تمام اعضای گله پخش شده و همه را درگیر کنند. دسته ای از ویروس ها هستند که از طریق فضولات خود کبک و تغذیه آن ها به وجود می آید پس باید نظافت رعایت شده و فضولات زیر پای کبک ها به طور مرتب جمع آوری شود. علاوه بر این تمام دستگاه ها و ابزارهایی که در محیط قرار می گیرند به همراه نیروی انسانی که فعالیت می کنند، باید کاملاً ضدعفونی بوده و عاری از هرگونه باکتری و ویروس باشند.
بیماری هایی مانند آنفولانزا و سرماخوردگی می تواند از دیگر پرندگان و حیوانات منتقل شوند. عایق کردن دیوارها و سقف محل پرورش کبک از کارهای مهمی است که باید انجام شود تا از ورود پرندگان بیگانه جلوگیری شده و بتوان دمای هوای داخل را تنظیم کرد.
سخن پایانی
در صورتی که قصد دارید پرورش کبک را به عنوان یک حرفه پر درآمد و آسان شروع کنید، باید با روش های صحیح آن آشنا شده تا از زیان های مالی جلوگیری کنید. پرورش کبک نسبت به دیگر پرندگان بسیار آسان و پرسود است؛ چرا که بازار عرضه و تقاضای گوشت آن نه تنها در کشور ما بلکه در تمام جهان مورد استقبال قرار گرفته است. گرچه کبک ها نسبت به دیگر پرندگان پرورشی در مقابل بیماری ها مقاومت بیشتری از خود نشان می دهند اما لازم است تا به طور مرتب واکسیناسیون آنها انجام شده، در صورت مشاهده هرگونه علائم بیماری نسبت به درمان آن فوراً اقدام کرده و شرایط محیطی مناسب را برای حفظ سلامت آن ها فراهم کرد. تمام عواملی که در رشد و پرورش کبک تاثیرگذار هستند روی سلامت آن نیز تاثیر دارند و باید به طور کامل بررسی شده و متناسب با شرایط انتخاب شوند. جهت استعلام قیمت تخم نطفه دار به وبسایت رسمی شرکت رویال طیور مراجعه کنید .