جفتگیری مرغ و خروس ها
دلایل علمی و تاثیر جفت گیری نکردن مرغ و خروس ها در این مقاله به صورت کاملا واضح توضیح داده شده است با ما تا آخر این مقاله گردآوری شده توسط دکترین مجموعه رویال طیور همراه باشید .
جفتگیری مرغ و خروس:
همه‌ی پرورش دهندگان مرغ به عین دیده اند که خروس دور مرغ می‌رقصد یا مرغ را دنبال میکند، این حرکت نشان از شروع فصل گرما و افزایش تمایلات مرغ و خروس ها برای جفتگیری دارد.
یکی از اهمیت های جفتگیری مرغ و خروس، تولید تخم نطفه دار است. اگر جفتگیری صورت نگیرد، تخم های تولید شده توسط مرغ، دیگر نطفه دار نخواهد بود.
از طریق دو روش میتوان از تخم های نطفه دار جوجه کشی به عمل آورد، اول اینکه مرغ به طور طبیعی گرچه شود و دوم اینکه تخم ها در دستگاه جوجه کشی قرار گیرند.
از وظایف اصلی خروس ها ادامه دادن نسل خود میباشد که این کار را با جفتگیری با مرع هایی که در اختیار دارند انجام میدهند.
پس میتوان به این نتیجه رسید که خروس ها همیشه به جفتگیری تمایل دادند. دقت کنید که این تمایلات در فصل بهار بسیار افزایش می یابد.
برای جفتگیری کردن مرغ و خروس ها، لازم است که نسبت خروس به مرغ در گله حتما رعایت شود. یک نسبت مناسب، معمولا حضور یک خروس برای ۶ تا ۱۰ مرغ میباشد.
این موضوع به نژاد مرغ بستگی دارد.برای نژاد های سنگین وزن خروس بیشتر و برای نژاد های سبک وزن تعداد خروس کم تری در نطر می‌گیرند.
فصل مناسب جفت گیری مرغ و خروس:
با اینکه در تمام فصل های سال جفت گیری صورت می‌گیرد، اما این رفتار در فصل بهار بسیار افزایش پیدا میکند. در این فصل خروس ها سعی میکنند تا نظر مرغ ها را جلب کنند.
حتی خروس برای مرغ های خود غذا هم پیدا میکنند.
درست است که رفتار های این چنین مستقیما باعث جفت گیری نمیشود، اما مرغ در آینده این رفتارهای خروس را برای انتخاب خروس مناسب جهت جفتگیری در یاد خواهد داشت.
رفتارهای جفت گیری در خروس:
اگر که خروسی از یک گله ی دیگر مزاحم مرغ ها شود، خروس گله با وی درگیر شده و آن خروس را فراری می‌دهد. اکثرا خروس ها سعی میکنند که به خروس های دیگر برتری و تسلط خود را نشان دهند.
در این میان بعضی رفتارهای مثلا رمانتیک هم از خروس برای جلب بیشتر توجه مرغ صورت می‌گیرد.
این رفتارها در خروس های جوان بیشتر دیده میشود.
یکی از رفتارها، رقصیدن خروس برای مرغ مورد نظر میباشد. این رقص به این صورت است که خروس یک بال خود را در دور مرغ مورد نظر به زمین می‌زند.
این رقص مقدمه ای برای انجام جفت گیری است. خروس سعی میکند با رقص خود را به پشت مرغ برساند و جفت گیری را شروع کند، درحالی که بعضی از خروس ها هم این رقص را انجام نداده و مستقیما به جفت شدن می‌پردازند.
برای انجام عمل جفتگیری، خروس بر روی مرغ قرار می‌گیرد و تلاش میکند که خود را ثابت نگهدارد. حتی دیده میشود که خروس برای ثابت ماندن تاج مرغ و گردنش را با انگشتش می‌گیرد.
اگر در گله بیش از یک خروس وجود داشته باشد، فضای رقابتی به وجود آمده و خروس ها برای جلب توجه مرغ ها با هم به رقابت می‌پردازند.
اهمیت حضور خروس برای مرغ:
یکی از مهمترین فواید وجود خروس در کنار مرغ ها، داشتن تخم های بارور و نطفه دار است. اگر خروس ها نبودند دیگر مرغ ها نمی‌توانستند تخم نطفه دار بگذارند.
دومین ویژگی مهم خروس به نفع مرغ ها، محافظت از گله میباشد. خروس هر گله با محافظت نمودن از گله از آسیب رسیدن به مرغ ها توسط خروس های دیگر جلوگیری میکند.
همچنین خروس ها برای مرع ها غذا پیدا میکنند. این خود دلیل کافی برای نشان دادن اهمیت حضور خروس در کنار مرع ها میباشد.
رفتار مرغ ها در فصل جفتگیری:
زمانی که هورمون های مرع افزایش پیدا میکنند، به خصوص در فصل بهار، این مرغ ها رفتار های خاصی از خود نشان میدهند که بیانگر آماده بودن مرغ برای جفتگیری است. اولین مرحله برای جفتگیری انتخاب خروس مناسب است.
این در زمانی صورت می‌گیرد که تعداد خروس ها در گله بیشتر از یک عدد است.اگر تعدا. خروس موجود در گله فقط یک عدد باشد، در رقابتی وجود نداشته مرغ هم مجبور نیست از میان چندین گزینه یکی را انتخاب کند.
دلایل عدم جفتگیری خروس ها با مرغ ها:
همانطور که در قسمت قبل به آن اشاره کردیم باید بین تعداد خروس ها و مرغ های گله تناسب برقرار شود. این تناسب یک خروس برای ۶ تا ۱۰ مرغ میباشد. اگر تعداد مرغ ها خیلی زیادتر از این تناسب باشد، با توجه به اینکه خروس حداکثر تا ۲۰ بار می‌تواند در روز جفتگیری کند، با مرغ های باقی مانده به دلیل خستگی جفتگیری نخواهد کرد.
در گله هایی که تناسب تعداد برقرار است، جفت نشدن مرغ و خروس ها می‌تواند به خاطر پیر یا بیمار بودن خروس باشد.
خروس های جوان هم ممکن است در اوایل با نحوه ی انجام جفتگیری مشکل داشته باشند که حضور و مشاهده ی خروس های دیگر می‌تواند به خروس جوان کمک کند.
انتخاب کردن خروس مناسب:
مرغ ها در بیشتر موارد خروس ها را مقایسه و مورد ارزیابی قرار میدهند. در انتخاب خروس مورد نظر، به رنگ پرها دقت میکنند که دارای درخشان ترین پرها باشد.
خروسی مناسب مرغ ها است که ب ای او غذا تهیه کرده، به گله اهمیت دهد و رفتار خوبی داشته باشد.
همچنین مرغ ها به خروس دارای شانه قرمز روشن علاقه دارند.
اما در برخی از مواقع مرع ها ثبات خود را از دست میدهند. مثلا از خروس ها غذا برای خوردن می‌گیرند ولی اجاره ی جفت شدن نمیدهند.
در زمان نشستن مرغ روی تخم هایش هم تمایل این مرغ به جفتگیری به صفر می‌رسد و اگر خروسی در این حالت بخواهد با آن مرغ جفتگیری کند، با عصبانیت شدید مرغ رو به رو میشود.
سن مناسب برای جفتگیری مرغ و خروس:
خروس ها معمولا از ۴ ماهگی به بعد به تدریج به بلوغ جنسی می‌رسند و این رفتار نیز در آن ها مشاهده میشود. اما از ۵ ماهگی به بعد یک خروس می‌تواند مرغ را بارور نموده تا تخم نطفه دار تولید کند. البته در مرغ و خروس های جوان میزان نطفه دار بودن تخم کمی پایین است.
کلواک در مرغ:
هم مرغ و هم خروس دارای کلواک می‌باشند. کلواک سوراخ پشت جانور است که تنها مخرج برای مجرای تناسلی، روده ای و ادراری در پرندگان است. در مرغ و خروس تماس این دو کلواک به هم، اسپرم از دستگاه تناسلی خروس به مرغ انتقال داده میشود.
نحوه ی جفت گیری:
وظیفه ی خروس در فرآیند جفت گیری تولید اسپرم و انتقال آن به کلواک مرغ میباشد. زمانی که خروس به طور ثابت روی مرغ قرار گرفت، کلواک مرغ و برآمدگی خروس با هم تماس یافته و اسپرم از خروس به مرغ انتقال می یابد.
بسته به نژاد و اشتیاق، خروس در یک روز می‌تواند ۱۰ تا ۳۰ بار جفت گیری نماید. نکته ی جالب این که بعد از انتقال اسپرم، این اسپرم ها تا ۵ روز در دیواره ی لوله ی رحم مرغ می‌مانند و به بارور کردن تخم ها ادامه میدهند.
مشکلات موجود در فرآیند جفت گیری:
گاهی اوقات مشاهده میشود که خروس ها رفتار خشنی با مرغ های خود دارند. خروس های پرخاشگر موجب زخمی شدن ماده های خود میشوند.
یکی از قسمت های آسیب پذیر مرغ در هنگام جفت گیری، پشت مرغ است که خروس با پنجه های خود بعضی اوقات باعث به وجود آمدن زخم های سطحی در آن ناحیه میشود.
در برخی مواقع هم اگر خروس خشن عمل کند، پنجه هایش می‌تواند پوست پشت بدن مرغ را عمیق زخمی کند.
در صورتی که زخم مرغ جدی بوده و خونریزی کند، توصیه میشود مرغ موردنظر را برای چند روزی جهت مداوا و بهبودی از گله جدا کرده و با دامپزشک مشورت شود.
اگر خروس به رفتار عصبانی خود ادامه دهد و باعث زخمی شدن مرغ های بیشتری شود می‌توانید خروس دیگری را جایگزین آن بکنید.
از مشکلاتی که ممکن است در جفتگیری مرغ و خروس ها با آن ها رو به رو شویم، نطفه دار نشدن تخم ها میباشد. دلیل این کرک دار بودن خروس بعضی از نژاد ها میباشد. برای حل این موضوع کرک های موجود در قسمت انتقال اسپرم را حذف کنید تا کلواک ماده راحت تر به کلواک نر بچسبد.
روش های جفت گیری:
روش های مختلفی برای جفت گیری در طیور وجود دارد که بسته به امکانات و سلیقه میتوان یکی از آن هارا انتخاب کرد . روش های جفت گیری در می،ان نطفه داری تاثیر به سزایی دارد.
جفت گیری افراد هم خون:
باعث کم شدن بنیه و افزایش مرگ و میر و کاهش درصد باروری میگردد و برعکس جفتگیری به طریقه ی آمیخته گری سبب افزایش بنیه و بالا رفتن درصد نطفه داری میگردد. از این رو مرغ دارانی که باید از طریقه ی جفتگیری هم خون ها استفاده کنند که گله از نظر ژنتیکی مورد مطالعه قرار گرفته باشند. در این صورت خاصیت حیاتی و نطفه داری افزایش می یابد
جفت گیری گله ای:
در این طریقه تعدادی خروس را در گله رها میکنند و به آن ها اجازه و امکان ميدهند که به طور آزاد در گله جفتگیری کنند که این طریقه بیشتر در مزارع تجارتی متداول است با این طریقه کیفیت خروس ها را از وضعیت بارور کردن نمی‌توان مشخص کرد. درصد باروری در این روش بستگی به تعداد خروس دارد.
جفتگیری لانه ای:
این طریقه بیشتر در مزارع اصلاح نژاد متداول است. در این روش تعداد معدودی مرغ را با یک خروس در لانه های کوچک می اندازند و وادار به جفت گیری میکنند.
معمولا تعداد ۱۰ مرغ و یک خروس را برای این منظور در نظر می‌گیرند. در مرغ ها رکوردگیری به طریقه ی لانه های تخمگذاری تله ای (تریپ نسب) انجام میشود. بدین ترتیب تخم مرغ هر مرغ معلوم میشود و شماره ی مرغ و خروس را در روی تخم مرغ ثبت میکنند.
تخم مرغ های مزبور را به طریقه ی خاصی در ماشین جوجه کشی قرار میدهند به طوری که جوجه های هر مادر و پدر به خوبی مشخص میگردد. با این طریقه با کمال دقت میتوان خاصیت بارور کردن خروس و همچنین مرغ ها را اندازه گرفت. روش های دیگری هم برای جفتگیری متناوب و جفتگیری برگشتی که در مبحث اصلاح نژاد مشروحا در مورد این روش ها بحث شده است. این روش در موسسات اصلاح نژاد متداول است.
عوامل موثر در افزایش باروری خروس ها:
تعداد خروس های موجود دربین گله:
اگر در بین گله تعداد خروس های خیلی کمی را قرار دهید، مثلا به ازای هر ۱۰۰ مرغ یک خروس قرار دهید، بنابراین میتوان ک تعداد مرغ های نطفه دار کمتری نیز نصیبتان خواهد شد. میزان استاندارد یک خروس به ازای هر ۸ الی ۱۰ مرغ میباشد.
خارج نمودن خروس نابارور از بین گله:
مرغ ها با توجه به ویژگی های ذاتی که دارند، پس از انتخاب همسر اجازه ی جفتگیری به خروس های دیگر را نمیدهند بنابراین اگر خروسی نابارور در بین خروس ها وجود داشته باشد باعث کاهش تولید تخم های نطفه دار میشود. بنابراین توصیه میشود اگر به افزایش باروری خروس ها اهمیت می‌دهید و می‌خواهید میزان جوجه های بیشتری از جوجه کشی به دست آورید، حتما قبل از قرار دادن خروس ها در گله تست اسپرم را از آن ها بگیرید.
تاثیر اندازه ی خروس بر میزان تخم ها نطفه دار تولید شده:
تحقیقات دانشمندان نشان نمی‌دهد که مرغ ها معمولا تمایل به جفتگیری با خروس هایی دارند که از جثه و تاج بزرگتری برخوردار باشند. و مهم از این خود خروس ها اجازه ی جفتگیری به خروس های ریز جثه و کم پر نمیدهند، بنابراین میتوان گفت که چنین مواردی نیز بر کاهش راندمان تولید موثر است.
خروس های چاق مشکل ساز هستند:
خروس هایی که خیلی چق هستند، هنگام جفت گیری نمی‌تواند مشکلاتی را برای مرغ ها به وجود بیاورند و حتی در مواردی باعث آسیب دیدگی در مرغ ها میشود. بر همین اساس بیشتر پرورش دهندگان متوجه این موضوع شده اند و سعی میکنند تا در فصل جفتگیری وزن خروس ها را در حد نرمالی نگه دارند و از بروز این قبیل مشکلات جلوگیری نمایند. البته نرمال و متناسب بودن وزن خروس ها باعث قرارگیری راحت خروس روی مرغ میشود و رفتار جفتگیری طبیعی تری را نشان می‌دهد.
اگر چه ممکن است خروسی که جثه ی بزرگی دارد، اندازه ی بیضه های بزرگتری نیز داشته باشد ولی بیضه ی بزرگ تر تضمین کننده تولید اسپرم بیشتر نیست، عوامل مختلفی مانند ژنتیک، تغذیه، نور، شرایط محیطی، کیفیت منی و... بستگی دارد و همانطور که گفته شد باید تست اسپرم از آن ها گرفته شود.
همچنین افزودن مقدار مناسبی پودر خشک شده پوست انار در جیره ی غذایی خروس ها میزان اسپرم تولید شده در آن ها را تا حد قابل توجهی افزایش می‌دهد.
سن شروع جفتگیری مرغ و خروس ها:
خروس های جوان میتوانند از ۴ تا ۵ ماهگی شروع به جفتگیری کنند. آن ها در سنین پایین به بلوغ جنسی می‌رسند و اسپرم تولید میکنند. خروس ها با گرفتن پرهای مرغ، شروع به جفتگیری میکنند و در طول این فرآیند، آن ها را رها نمی‌کنند.
مرغ های جوان، تخم گذاری را حدود ۱۸ تا ۲۱ هفتگی یا هشت ماهگی آغاز میکنند. هنگامی که مرغ ها شروع به تخم گذاری میکنند، میتوانند شروع به جفتگیری کنند و خروس را برای جفتگیری انتخاب کنند. مرغ ها هنگام انتخاب جفت میتوانند خوش سلیقه باشند.
آن ها به دنبال غالب ترین، زیباترین و قدرتمندترین خروس هستند. اما اگر در گله فقط یک خروس وجود داشته باشد، مرغ چاره ای جز جفت گیری با آن خروس ندارد.
دلیل بی حالی یا غش کردن برخی از خروس ها بعد از جفت گیری:
آیا میدانستید خروس ها ممکن است بعد از جفت گیری غش کنند، که فکر کردن به آن می‌تواند خنده دار باشد، اما اینطور نیست. این احتمال وجود دارد که خروس بعد از جفت گیری به علل مختلف غش کند. همچنین بدترین حالتی که ممکن است بعد از جفتگیری اتفاق بیفتد این است که ممکن است خروس در اثر جفت گیری بمیرد.
اما چرا؟ اگر خروس ها در طول جفت گیری تلاش زیادی کنند، ممکن است بعد از جفت گیری غش کنند و همچنین این احتمال وجود دارد که خروس ها پس از جفتگیری به دلیل حمله ی قلبی بمیرند.
خروس هایی که سالم نیستند، پس از جفتگیری شانس ابتلا به حمله ی قلبی را دارند. کهولت سن و وراثت نیز یکی از عوامل مرگ یا غش خروس ها پس از جفت گیری است. اگر خروس شما به جفتگیری خیلی پیر است اما هنوز مجبور به جفت گیری میشود، ممکن است دچار حمله ی قلبی شده و در اثر آن بمیرد.
همیشه قبل از قرار دادن در یک قفس به همراه یک مرغ برای جفتگیری، سلامتی و سن خروس را بررسی کنید. اگر خروس شما در گذشته خیشاوند ژنتیکی داشته که به علت جفتگیری مرده است، جفتگیری برای خروس شما عادی نخواهد بود.
دستگاه تولیدمثل خروس و وظیفه ی آن:
در خروس، بیضه ها در محوطه ی بطنی، کمی بالاتر از کلیه ها و در قسمت پشت پرنده قرار گرفته اند. این یک اتفاق بی نظیر است، زیرا بیضه ها در حیوانات دیگر به منظور کنترل دما، خارج از بدن قرار گرفته اند. معمولا تولید اسپرم به محیطی خنک تر از دمای بدن نیاز دارد. عی رغم اینکه در پرندگان بیضه ها داخل محوطه ی بطنی قرار دارند، اسپرم به صورت عادی تولید میشود. دمای داخلی بدن پرندگان که بیضه ها نیز با آن مواجه هستند، ۴۱ درجه سانتی گراد است.
ساختمان اصلی بیضه را لوله های اسپرم ساز تشکیل میدهند که اطراف خودشان و لوله ای مجاور، پخش و تابیده شده اند. این لوله ها از یک بافت همبند پیچ در پیچ که اسپرم های تازه تولید شده را آزاد میکند، تشکیل شده اند. ترکیبی از حرکت دودی و فشار هیدروستاتیک، اسپرم را از لوله های اسپرم ساز خارج میکند. سپس اسپرم ها در لوله های بسیار نازک در بافت مرکزی بیضه که به عنوان قسمت جمع آوری کننده لوله های اسپرم ساز فعالیت میکنند، قبل از اینکه اسپرم نابالغ و مایعات بیضوی از مجاری وابران (اسپرم موجود در ناحیه ی مرکزی بیضه را به سر اپیدیدیمیس انتقال میدهند) و اپیدیدیمیس عبور کنند، آب خود را از دست میدهند. ترکیب مایع ناقل اسپرم، طی حرکت از لوله ای اسپرم ساز، اپیدیدیمیس و لوله های دفرن ( لولهدای که به اپیدیدیمیس چسبیده است و د زمان انزال اسپرم را به کلواک منتقل میکند.) تغییر میکند. مایع لوله ای اسپرم ساز جذب شده و مقدار پروتئین و الکترولیت مایع منی جهت کمکم به زنده ماندن اسپرم در این مسیرها تغییر می یابد. درحالی که انتقال اسپرم از بیضه ها به مجاری دفرن در برخی گونه ها تا چند روز طول می‌کشد، این مسیر در خروس حدود ۲۴ ساعت طی میشود( با دانه های بین۲۴ تا۷۲ ساعت) اسپرم‌ها برای تکمیل مرحله ی بلوغ که شامل تغییر در خصوصیات سطحی و به دست آوردن قابلیت حرکت لازم است، نیار به زمان دارند. بلوغ اسپرم شامل یکسری مراحل بازسازی در خصوصیات سطحی اسپرم است. بعضی موکول ها به اسپرم اضافه شده و بعضی دیگر حذف یا پوشیده خواهند شد و برخی از ساختمان های سطحی، تغییر خواهند یافت. این تغییرات به اسپرم ها اجازه می‌دهد در مجرای تولیدمثلی مرغ قابل شناسایی بوده و قادر به تکمیل باروری باشند.
طی جفتگیری اسپرم ها از مجار دفرن، جایی که آن ها بین چین خوردگی های آلت تناسلی نر جریان دارند، به داخل کلواک پرتاب میشوند. این چین خوردگی ها در زمان تماس با مرغ میگردند. مرغ ها در این زمان کلواک خود را پشت و رو میکنند تا تماس بهتری با خروس حاصل شود.
عمده ترین تفاوت در تولید منی طیور در مقایسه با سایر گونه های اهلی، کم تر بودن حجم منی است. میانگین حجم انزال خروس حدود ۵.۰ میلی لیتر ب علضت ۴ بیلیون اسپرم در هر میلی لیتر است. میانگین حجم انزال بوقلمون نر حدود ۳.۰ میلی لیتر با ۱۱ بیلیون اسپرم در هر میلی لیتر میباشد. با توجه به جفتگیری های متعدد خروس ها با تعداد زیادی مرغ در زمان کوتاه، مقادیر کم‌منی غلیظ شده احتمال باروری را نسبت به منی های رقیق شده، افزایش می‌دهد. به نظر نمی‌رسد جفتگیری دیرهنگام در روز زمانی که انتظار میرود شمار زیادی اسپرم ها نابالغ باشند، اثر آسیب زننده ای بر قابلیت باروری اسپرم ها داشته باشد، زیرا اسپرم طیور خیلی سریع پس از ترک بیضه ها بالغ میشود( بر خلاف پستانداران) تولید اسپرم بدون توجه به دفعات انزال، یک فرایند ثابت است. اگر خروس جفتگیری نکند، اسپرم ها پس از چند ذخیره شدن در قسمت های پایینی مجرای دفرن به سادگی باز جذب میشوند. بهترین تخم نطفه دار مرغ را از مجوعه بزرگ تولید کننده تخم نطفه دار رویال طیور بخواهید .