آموزش پرورش شتر مرغ
احتمالاً شما هم طی چند دهه اخیر در مورد پرورش شتر مرغ بسیار شنیده باشید. پرورش شتر مرغ به دلیل میزان ریسک کم و بالا بودن راندمان تولیدش نسبت به پرورش دیگر پرندگان بسیار مورد توجه قرار گرفته است. سرمایهگذاری در این شغل به عنوان یک شغل کم خطر و پر درآمد شناخته شده است؛ چرا که این گونه از انواع پرندگان در برابر شرایط مختلف آب و هوایی و بیماریهای مربوط به پرندگان مقاومت زیادی دارد. توجه به تمام این فاکتورها باعث شده است تا پرورش شتر مرغ یک شغل پول ساز به جامعه کارآفرینی معرفی شود. در این متن میخواهیم آموزش پرورش شتر مرغ را به صورت کمال و تمام برای شما بازگو کنیم. جهت خرید دستگاه جوجه کشی شترمرغ و خرید تخم نطفه دار شترمرغ با کارشناسان شرکت رویال طیور در تماس باشید .
این روزها پرورش شترمرغ به دلیل سودآوری بالا و تقاضای متنوع برای محصولات آن، به یک تجارت پرسود تبدیل شده است. هر شترمرغ مولد میتواند چندین برابر یک گاو ماده تولید اقتصادی داشته باشد، باید گفت که این نوع از پرورش میتواند سالانه حدود ۴۵ درصد سوددهی داشته باشد که در میان تولیدات مختلف، رقمی بسیار مناسب است. علاوه بر این، تخم شترمرغ، با وزن بین ۱۶۰۰ تا ۲۴۰۰ گرم، سرشار از امگا ۳ و امگا ۶ است. جالب اینجاست که آب پز کردن یک تخم شترمرغ حدود یک ساعت و نیم زمان میبرد و طعم آن نسبت به تخم مرغ شیرینتر و لذیذتر است.
شترمرغها حیواناتی اجتماعی هستند که تمایل دارند در کنار همنوعان خود زندگی کنند. این پرندگان غولپیکر میتوانند با سرعتی حدود ۷۰ کیلومتر در ساعت بدوند، جالب است که به دلیل قدرت بدنی بالایی که دارند، گاهی اوقات مبارزهطلب نیز میشوند. بهویژه در فصل تولید مثل، شترمرغهای نر به شدت از قلمرو خود محافظت میکنند و رفتارهای خشن و حتی خطرناکی از خود نشان میدهند. همه قسمتهای شترمرغ، از گوشت و پر آنها گرفته تا پوست، پاها، چشمها، چربی و حتی تخم و پوست تخم آنها که به صورت خرد شده هم خریدار دارد ارزش اقتصادی بالایی دارند. این گستردگی در محصولات و تقاضا برای آنها، باعث شده تا پرورش شترمرغ به یکی از پرسودترین شاخههای کشاورزی و دامپروری تبدیل شود.
علاوه بر این، شترمرغها به دلیل قدرت بینایی و شنوایی بالای خود، در محیطهای باز و وسیع به خوبی میتوانند خطرات را شناسایی کرده و از خود محافظت کنند. آنها همچنین دارای یک سیستم گوارشی مخصوص به خود هستند که به آنها امکان میدهد از مواد غذایی مختلفی که شاید دیگر حیوانات قادر به هضم آنها نباشند، استفاده کنند. این ویژگیها، شترمرغها را به یکی از پرندگان خاص و متمایز در دنیای حیوانات تبدیل کرده است.
نا گفته نماند که انتقال بیماریها از انسان به شترمرغ نیز ممکن است اتفاق بیفتد، هرچند این موضوع کمتر از انتقال به انسان رایج است، بیشتر بیماریها به صورت زئونوز از حیوان به انسان منتقل میشوند. اما برخی ویروسها، باکتریها یا عوامل بیماریزای دیگر که انسانها به آنها مبتلا هستند، میتوانند در شرایط خاص به شترمرغها نیز منتقل شوند.
سالمونلا
سالمونلا یک باکتری است که میتواند از طریق خوردن گوشت یا تخم آلوده شترمرغ به انسان منتقل شود. این بیماری میتواند باعث تب، اسهال، و درد شکمی در انسان شود. برای جلوگیری از انتقال این بیماری، باید بهداشت رعایت شود و محصولات مربوط به شترمرغ بهطور کامل پخته شوند.
آنفلوآنزا
شترمرغها میتوانند به ویروس آنفلوآنزا مبتلا شوند و این ویروس ممکن است به انسان منتقل شود. علائم آنفلوآنزا در انسان شامل تب، سردرد، و علائم مشابه سرماخوردگی است. واکسیناسیون شترمرغها و مدیریت صحیح گله میتواند از این بیماری پیشگیری کند.
کمپیلوباکتر
این عفونت باکتریایی از طریق خوردن گوشت یا آب آلوده منتقل میشود. در انسان، علائم این بیماری شامل اسهال، تب، و درد شکمی است. برای جلوگیری از انتقال کمپیلوباکتر، باید گوشت شترمرغ بهطور کامل پخته شود و بهداشت رعایت شود.
تب کیو
تب کیو توسط باکتری (Coxiella burnetii) ایجاد میشود و ممکن است از طریق استنشاق ذرات آلوده یا تماس مستقیم با شترمرغهای بیمار به انسان منتقل شود. علائم آن شامل تب، سردرد، و مشکلات تنفسی است.
در پرورش شتر مرغ یا هر نوع مرغ دیگری به سه نوع سرمایه از جمله سرمایه ثابت، سرمایه جاری یا در گردش و سرمایه پشتیبان نیاز داریم. اگر چه سرمایه ثابت مانند سرمایه ساخت و تجهیزات و سرمایه جاری مانند میزان مبلغ در نظر گرفته شده برای نیروی کار، آب، دان و واکسیناسیون و درمان بسیار مهم هستند، اما سرمایه پشتیبان برای حمایت از هرگونه رخ داد غیر منتظره مانند ابتلا به یک بیماری ناگهانی و... باید در نظر گرفته شود. اگر در ذهنتان این سؤال ایجاد شده است که برای شروع این کار دقیقاً چه مقدار سرمایه لازم است، باید گفت به علت نوسان بالای مالی کشور نمیتوان سطح سرمایه لازم را به طور دقیق در نظر گرفت، اما در این مقاله به شما هر آن چه برای استارت این شغل هیجانانگیز نیاز دارید، گفته میشود، بنابراین میتوانید خودتان هزینه هارا براورد کنید.
اولین مبحث در مورد تجهیزات مربوط به محل نگه داری برای پرورش شترمرغ است. این مکان باید محلی آرام ومقاوم برای نگه داری این پرندگان باشد. سایهبان هم برای حفاظت در برابر شرایط آب و هوایی نیاز است. خودروهای مربوط به حمل و نقل و همچنین تجهیزات آبخوری از جمله تجهیزات مورد نیاز تغذیه هستند. انکوباتور و هچر برای جوجه کشی و پرورش جوجه ضروری هستند. تمیزکنندهها و ضد عفونیکنندهها هم از جمله تجهیزات بهداشتی برای پرورش شترمرغ هستند. تجهیزاتی مانند حصارها و دوربینهایمدار بسته هم برای نظارت و امنیت مورد نیازند. همچنین برای ثبت دادهها و برنامهریزی به تجهیزات دفترکار نیاز میشود. مکانی برای استراحت کارگران و کارکنان مجموعه با عنوان رفاهی در نظر گرفته میشود که تأثیر بسزایی در عملکرد بالای نیروی انسانی خواهد داشت.
سر زدن به مراکزی از جمله معاونت امور دام وزارت جهاد کشاورزی، سازمان دامپزشکی، نظام دامپزشکی، سازمان امور مالیاتی و... از اولین اقدامات جهت اخذ مجوز پرورش شتر مرغ است. از جمله مجوزهای مورد نیاز برای شروع، مجوز مالکیت پرندگان، مجوز حمل و نقل پرندگان، مجوز بازرسیهای دامپزشکی و... است.
۱- نیاز به فضای بزرگ: شترمرغها به دلیل ابعاد بزرگ و نیاز به دویدن، به فضای وسیعی برای حرکت و فعالیت نیاز دارند چرا که این پرندگان در فضاهای کوچک نمیتوانند به خوبی رشد کنند.
۲- جداسازی مراحل پرورش: شترمرغها در مراحل مختلف رشد نیاز به محیطهای جداگانه دارند. برای مثال، نمیتوان پرندههای بالغ را در کنار جوجههای چند هفتهای نگهداری کرد، چون این امر میتواند مشکلاتی برای هر دو گروه آنها ایجاد کند.
۳- فضای مناسب برای گروههای پرورشی: شترمرغها معمولاً به صورت گروهی (مثلاً یک نر و دو ماده) نگهداری میشوند. فضای مورد نیاز براییک گروه سهتایی حدود ۱۵۰۰ متر مربع است. اگرچه این فضا را میتوان به نصف کاهش داد، اما فضاهای بزرگتر با مکانهای دویدن وسیعتر نتایج بهتری را به بار میآورد.
۴- نیاز به فضا برای تجهیزات و ساختمانهای جانبی: علاوه بر فضای پرورش، نیاز به فضای رفاهی برای تجهیزات جوجهکشی، ساختمانهای اداری، فروشگاه، و محل استراحت کارگران نیز وجود دارد. این فضاها برای حفظ کارآیی و سلامت محیط کار ضروری هستند.
۵- توجه به فضای کافی برای رشد جوجهها: جوجهها در هفتههای اول به فضای کمتری نیاز دارند، اما با رشد سریع آنها، نیاز به فضای بیشتری خواهند داشت. این نکته باید در زمان برنامهریزی برای خرید جوجهها به صورت دقیقی مورد توجه قرار گیرد.
۶- اهمیت سایه و گرمایش: در شرایط آب و هوایی مختلف، شترمرغها به سایه و گرمایش مناسب نیاز دارند. وجود سایهبانهایا حتی سایه طبیعی درختان برای شترمرغها در هر سنی ضروری است.
اگر می خواهید فضایی را برای ذخیره سازی مواد غذایی مورد نیاز شتر مرغ ها در نظر بگیرید ابتدا باید بدانید هر شتر مرغ به صورت روزانه 2900گرم یعنی چیزی حدود 3 کیلوگرم خوراک مصرف می کند. برای دانستن رقم مربوط به تعداد پرندگان کافی است تعدا آن ها را در عدد2900گرم ضرب کنید. در ضمن بهتر است قبل از شروع کار بدانید حدود حدود60تا70درصد از کل هزینه پرورش شترمرغ مربوط به هزینه غذا است. بنابراین دانستن این موضوع از همان ابتدای کار اهمیت فراوانی دارد.
مسئله مهم فقط هزینه غذا نیست، بلکه مهمتر این است که بتوانید تفاوت میان درآمد حاصل از فروش شترمرغها و هزینه تولید آنها را به درستی درک کنید. علاوه بر محاسبه هزینههایی مانند خرید تخم، جوجه، و پرندگان آماده کشتار، باید به درآمد حاصل از تولید بیشتر هم توجه کنید. عواملی مانند تعداد تخمها، تعداد جوجهها، میزان گوشت تولیدی، و اندازه پوست همه بر درآمد نهایی تأثیر میگذارند.
بسیاری از پرورشدهندگان بدون بررسی دقیق تأثیر تغذیه بر تولید و سودآوری، به اشتباه سعی میکنند هزینههای غذا را کاهش دهند. این کار ممکن است باعث کاهش کیفیت تولید شود و مشکلاتی مانند کاهش باروری، مشکلات در جوجهکشی، و افزایش تلفات جوجهها را به همراه داشته باشد. در واقع، تغذیه بهتر میتواند بسیاری از این مشکلات را کاهش دهد و در نتیجه، سودآوری را افزایش دهد.
شترمرغ هم مانند هر پرنده دیگری نیاز به مصرف آب در طول شبانه روز دارد. در نظر گرفتن این موضوع در فراهم کردن تجهیزات اولیه بسیار مهم است، زیرا باید برای این کار هزینه هایی برآورد شود. در ضمن در طول زمستان باید با سیستم گرمایشی دمای آب را در حد20درجه سانتی گراد نگه داشت.
تقاضا برای محصولاتی مانند گوشت، پر، چرم، تخم نطفه دار شترمرغ و پوست شترمرغ بسیار بالاست. به همین دلیل، پرورش شترمرغ به هر یک از سه روش چرخه کامل، جوجهکشی،یا پرواربندی میتواند درآمد خوبی ایجاد کند. علاوه بر این، حتی از روغن و پوست شترمرغ در تولید محصولات آرایشی و دارویی استفاده میشود.
با توجه به اینکه پرورش شترمرغ هزینه زیادی ندارد، میتوان با سرمایه اولیه نسبتاً کمی این کار را شروع کرد. شترمرغها سرعت رشد بالایی دارند و از تمام بخشهای بدن آنها میتوان بهرهبرداری اقتصادی کرد. به همین دلیل، پرورش شترمرغ یکی از کسبوکارهای پرسود امروزی به شمار میآید.
هر کسبوکاری هدف اقتصادی دارد و آن هدف، کسب درآمد و سود برای ادامه فعالیت و بهبود سطح رفاه است. مشخص است که اگر سرمایهگذاری در هر زمینهای نتواند هزینهها را جبران کرده و سود ایجاد کند، ارزشی برای سرمایهگذاری ندارد. اولین قدم برای تولید و عرضه یک محصول، بازاریابی صحیح و دقیق است تا محصول به طور مؤثر به دست مخاطب یا مشتری برسد.
وظایف کارگران در پرورش شترمرغ
پرندگان بالغ باید دو بار در روز تغذیه شوند: یک بار صبح و بار دیگر در عصر.
جوجهها نیاز به مراقبت بیشتری دارند و باید حداقل پنج بار در روز سرکشی شوند.
تخمها باید هر هفته یکبار جمعآوری شده و روند جوجهکشی و هچینگ بهطور روزانه و دو بار در روز بررسی شود.
تمیز کردن لانه جوجهها برای جلوگیری از خوردن مدفوع ضروری است و باید با توجه به تراکم و سن جوجهها انجام شود.
نظافت هچر و چیدن تخمها در انکوباتور زمانبر است و به نیروی کار زیادی نیاز دارد.
نظارت مداوم بر روند پرورش مهم است و پیشگیری از مشکلات قبل از بروز آنها میتواند وقت و هزینه را صرفهجویی کند.
ایدهآل این است که پرنده های مولد در مواقعی غیر از زمان تغذیه و جمعآوری تخم، به حال خود رها شوند.
انجام تمام امور توسط یک نفر امکانپذیر است، اما استفاده از دو یا چند نفر راحتتر و کم استرستر است.
اوج افزایش وزن شترمرغها برای کشتار بین 10 تا 12 ماهگی است. در این دوره شترمرغها به وزنی حدود 120کیلوگرم رسیدهاند. البته از کل میزان این وزن حدود 25تا45کیلو گرم گوشت خالص به دست میآید.
انواع پرورش شترمرغ از لحاظ تولید
در این روش تمام مراحل پرورش شترمرغ از تخم گذاری تا آماده شدن برای کشتار در یک مکان انجام میشوند. این مراحل شامل جوجه کشی، پرورش جوجهها و نگهداری پرندگان بالغ است. علاوه براین پرورشدهنده از تمام قسمتهای شترمرغ مانند گوشت، پر، چرم، تخم و پوست بهره میبرد. این روش امکان کنترل کامل روی کیفیت تولید و استفاده از تمامی محصولات شترمرغ را فراهم میکند. البته که، نیاز به سرمایهگذاری اولیه بالا، فضای بزرگ و تجهیزات مختلف از چالشهای این روش است. برای کسانی که توانایی مدیریت کامل این مراحل را دارند، این روش میتواند روشی بسیار سودآور باشد.
پرورش جوجهکشی تمرکز اصلیاش روی تولید جوجههای سالم است. در این روش، تخمها در دستگاههای انکوباتور قرار میگیرند و پس از جوجهکشی، جوجهها به بازار یا دیگر پرورشدهندگان فروخته میشوند. این روش نیاز به تجهیزات خاصی مانند انکوباتور و هچر دارد و معمولاً فضای کمتری نسبت به روشهای دیگر می خواهد. تمرکز روی کیفیت جوجهها و مدیریت جوجهکشی از مزیت های این روش است. اما، کنترل کیفیت نهایی پرندگان و نیاز به تخصص در جوجهکشی میتواند از معایب آن باشد.
در روش پروار کردن، شترمرغها از مرحله جوجهکشی تا آمادهسازی برای کشتار پرورش پیدا می کنند. تمرکز اصلی روی تغذیه و رشد سریع پرندگان است. برای این کار، باید تغذیه مناسب و محیط ایدهآل برای رشد فراهم شود. این روش به تولید گوشت با کیفیت و استفاده از مواد مغذی ویژه برای بهینهسازی رشد پرندگان اهمیت می دهد. با این حال نیاز به برنامهریزی دقیق برای تغذیه و مراقبت از پرندگان از نقاط ضعف این روش است.
در این روش، تخمها جوجهکشی شده و جوجهها پس از پرورش برای کشتار آماده میشوند. این کار به پرورشدهنده این امکان را میدهد که از بخشهای مختلف تولید بهره ببرد و به تناسب نیاز بازار عمل کند. انعطافپذیری و امکان تولید چندین نوع محصول شترمرغ از جمله مزیتهای مهم این روش است و اما، مدیریت پیچیدهتر و نیاز به تجهیزات متنوع از معایب آن به شمار میرود.
سازگاری با آب و هوا: مناسب برای مناطق بیابانی است که شترمرغها با این شرایط سازگارند.
کاهش هزینهها: استفاده از گیاهان طبیعی برای تأمین بخشی از غذای شترمرغها که کاهش هزینه خرید خوراک را با خود به همراه دارد.
کاهش هزینههای نگهداری: هزینههای پایینتری برای نگهداری میخواهد و نیازبه سرمایهگذاری کم دارد.
مشکلات جمعآوری تخمها: جمعآوری تخمها دشواراست و نیاز به نظارت بیشتر دارد.
خطر شکار: محیط باز ممکن است باعث افزایش خطر شکار توسط حیوانات دیگر شود.
افزایش تلفات جوجهها: نظارت کم میتواند به تلفات بالای جوجهها منجر شود.
نیاز به زمین وسیع: به حدود 40 هکتار زمین برای پرورش شترمرغها نیاز داریم.
کنترل بهتر: امکان کنترل بیشتر بر روی دامها و راحتتر بودن جفتگیری وجود دارد.
کاهش هزینه تغذیه: هزینههای تغذیه تا 40 درصد با وجود چراگاههای مختلف کاهش مییابد.
راحتی در جمعآوری تخمها: جمعآوری تخمها راحتتر از روش سیستم باز است.
مشکل تشخیص جفتگیری: سختی در تشخیص جفتگیری بین نرها وجود دارد.
دسترسی به غذا: شترمرغهای کوچک تر ممکن است به مواد غذایی دسترسی سختتری داشته باشند.
مقاومت به آب و هوا: شترمرغها به تغییرات آب و هوایی مقاوم و نگهداری آنها هزینه پایینتری دارد.
مقاومت در برابر بیماریها: با واکسیناسیون به موقع، شترمرغها مقاومت خوبی در برابر بیماریها دارند.
غذای ارزان: غذای شترمرغ ارزان و نیاز به پکیج خاصی ندارد.
راهاندازی آسان: شروع کسبوکار پرورش شترمرغ نسبتاً ساده است.
فرصتهای بازار و صادرات: با تقاضای بالا در بازار و فرصتهای صادراتی، این کسبوکار میتواند سودآور باشد.
فروش تخم شترمرغ خوراکی و نطفه دار به قیمت های بالا
دریافت مجوز: اخذ مجوزهای لازم ممکن است زمانبر و پیچیده باشد.
نیاز به فضای وسیع: به دلیل جثه بزرگ و تحرک زیاد شترمرغها، به فضای زیادی برای نگهداری نیاز است.
هزینههای غیرقابل پیشبینی: هزینههای پرورش و تأمین نیاز غذایی 100 درصدی در روشهای بسته میتواند بالا و غیرقابل پیشبینی باشد.
واکسیناسیون ضروری: عدم واکسیناسیون به موقع ممکن است به تلفات بالای جوجهها منجر شود.
حساسیت به صدا: شترمرغها به صداهای بلند حساسند و این میتواند حمل و نقل آنها را دشوار کند.
آسیبپذیری استخوانها: استخوانهای توخالی در پاها میتواند به شکستگی و آسیب در مواقع فشار منجر شود.
در مقاله آورده شده در مورد انواع روش های پرورش شترمرغ از جمله سیستم باز و نیمه باز و همینطور انواع آن از لحاظ تولید صحبت کردیم و معایب و مزایای هر کدام از این روش ها را به طور مفصل شرح دادیم. همچنین در بخش هایی از مقاله به مباحث مهمی از جمله تجهیزات و میزان تغذیه مورد نیاز برای پرورش شتر مرغ و نحوه محاسبه سود سالانه و بازاریابی انواع فرآورده های حاصل از شترمرغ، این پرنده گرانبها پرداختیم. امید است که مطالب گفته شده به سوالات شما در این مورد پاسخ کافی را داده باشد.